I podanych przykładów widać, że przejście z szeregowego na równoległy RM bieg produkcji znacznie skraca cykl produkcyjny. Skracanie cyklu produkcigM I poważnym stopniu wpływa na poprawę wyników gospodarczych przedsiębior. siwa. Drogami prowadzącymi do skrócenia cyklu produkcyjnego są: likwidacja co najmniej ograniczenie czasu trwania procesów pomocniczych (transport, kontrola) wydajniejszych maszyn » technologii wykonywania, zwiększenie zmia. nowości itp.
Korzyści osiągane przez przedsiębiorstwo, wynikające ze skrócenia cyklu produkcyjnego. wyrażają się we wzroście produkcji bez potrzeby dodatkowego zatrudnienia lub zainstalowania dodatkowych maszyn, w zmniejszeniu zapasów produkcji nic zakończonej, co ostatecznie powoduje obniżenie kosztów własnych.
I RjHB Typy produkcji
Rozmiary produkcji, asortyment produkowanych wyrobów i ich pracochłonność decydują o typie produkcji. Rozróżnia się trzy podstawowe typy produkcji: produkcję jednostkową, produkcję seryjną i produkcję masową.
Produkcja jednostkowa charakteryzuje się wytwarzaniem pojedynczych wyrobów lub kilku wyrobów jednego rodzaju. Rzadko zdarza się, by powtarzała się produkcja tych samych wyrobów, a jeżeli się powtarza, to najczęściej w nieregularnych i z góry nieokreślonych terminach. Przykładem produkcji jednostkowej mogą być pojedyncze egzemplarze maszyn ciężkich, statków, aparatury specjalnej, mostów itp. Produkcja jednostkowa odznacza się dużą pracochłonnością. Stosuje się w niej maszyny i urządzenia uniwersalne, gdyż za ich pomocą trzeba wykonać różnorodne operacje, przy czym stopień wykorzystania tych maszyn jest stosunkowo niewielki. Pracownicy muszą posiadać wysokie kwalifikacje, ponieważ wykonują czynności różnorodne i zmieniające się wraz ze zmianą produktu. Asortyment produkcji jest bardzo szeroki, gdyż prawie każdy wyrób jest inny. Wszystko to powoduje, że koszt wyrobu w produkcji jednostkowej jest bardzo wysoki i przekracza wielokrotnie koszt takiego samego wyrobu wykonanego w ramach produkcji seryjnej.
Produkcja seryjna jest stosowana do wytwarzania większej ilości wyrobów w kolejnych partiach. Liczba wyrobów składających się na jedną serię może być różna i z tego względu dzieli się produkcję seryjną na:
• małoseryjną. np. produkcja łodzi rybackich, niektórych maszyn;
• średnioseryjną. np. meble ogrodowe, odlewy metalowe (elementy ogrodzeń.
słupki, odlewy artystyczne);
• wielkoseryjną. np. produkcja obuwia, odbiorników radiowych i telewizyjnych.
Nie ma ściśle określonych granic ilościowych precyzujących zaliczenie do określonej odmiany produkcji seryjnej, gdyż to zależy od rodząju wyrobu oraz liczby operacji wykonywanych na stanowisku roboczym.
Produkcja masowa oznacza wytwarzanie dużej liczby jednorodnych wyrobów w nieprzerwanym ciągu. Warunkiem wprowadzenia produkcji masowej jest odpowiednio wysokie zapotrzebowań ic na dany wyrób, a więc ten typ produkcji wystę-
7. pziatamosc orawmi
pgje w wytwarzaniu cementu, stali, mąki itp. W produkcji masowej stosuje się maszyny i urządzenia specjalne dostosowane tylko do wytwarzania określonego wyrobu, kwalifikacje robotników nie są na ogół wysokie, na niektórych stanowiskach robo- B czych mogą pracować robotnicy przyuczeni z uwagi na powtarzalność czynności, j koszty produkcji są stosunkowo niskie.
Sposób powiązania stanowisk roboczych decyduje o formie organizacji procesu produkcyjnego. Można wyróżnić dwie formy organizacji procesu produkcji: produkcję niepotokową i produkcję potokową.
Produkcja niepotokową to taka produkcja, w której kierunek przebiegu przedmiotu produkcji między stanowiskami jest zmienny, czyli przedmiot może przechodzić od jednego stanowiska do innych stanowisk w dowolnej kolejności. Więź między stanowiskami nie jest ściśle określona, kolejność operacji natomiast może być zmienna.
Tę formę organizacji stosuje się najczęściej w produkcji jednostkowej i małoseryjnej.
Produkcja potokowa charakteryzuje się ściśle określonym powiązaniem stanowisk pracy, a przebieg przedmiotu produkcji ma wyraźnie wyznaczoną trasę i ustalony kierunek. Stanowiska pracy są rozmieszczone w kolejności przebiegu procesu produkcyjnego i przedmiot produkcji przechodzi z jednego stanowiska na drugie ściśle określone stanowisko. Obróbka przedmiotu produkcji odbywa się w zasadzie bez przerwy. System potokowy znajduje najczęściej zastosowanie w produkcji masowej i wielkoseryjnej. W produkcji potokowej bardzo ważne jest, by przebieg przedmiotu produkcji z jednego stanowiska pracy na drugie odbywał się równomiernie, możliwie bez przerwy. Uwzględniając ten warunek, dzieli się linie potokowe na synchroniczne i asynchroniczne.
Potok synchroniczny to taka forma produkcji, w której czasy wykonania poszczególnych operacji są równe lub stanowią wzajemne wielokrotności. Stanowiska pracy są jednakowo obciążone i między stanowiskami nie powstąją zapasy robót w toku, gdyż poszczególne przedmioty przesuwane są na bieżąco^® potoku asyn-/Chronicznym czas trwania pojedynczych operacji nłe jesrrównyl nie stawi I I krotności. Stanowiska pracy są różnie obciążone: jedne zajęte są pracą przez cały cni j produkcji, na innych stanowiskach nie wykorzystuje się w pełni czasu pracy. Koa$/ Kwencją tego jest występowanie produkcji w toku między sunowtoeiadLjR
Najwyższą formą organizacyjną linii potokowej jest potok automaty ro»aai. w którym prace ręczne są całkowicie wyeliminowane, poszczególne operacje i przemieszczenia przedmiotu produkcji odbywają się samoczynnie. Wysoki koszt Ural zautomatyzowanej sprawia, u ta forma potoku znajduje itfomt pomne *7 | łącznie w produkcji masowej.
Charakterystyczną cechą produkcji potokowej jest jej rytmiczność, kwej marą jest takt roboczy. Takt robom jest to czai potzebay do wykonana opmacji Ofe określonym stanowisku pruty. Średni takt roboczy linii potakewej ubfcm wę dług wzoru: