P4140034

M. Cichosz wyodrębnia następujące rodzaje tranzycji w Europie Środkowej i Wschodniej (w oparciu o koncepcje A. A’gha):

-    negocjowane przejście (pakt) - polegające na porozumieniu zawartym między elitami rządzącymi i opozycyjnymi.

-    implozja (zwijanie się systemu) - polegająca na przekazaniu władzy przez elity komunistyczne siłom opozycyjnym.

! reforma - zmiany dokonują elity rządzące.

-    przewrót/pucz - proces zmian rozpoczyna obalenie dyktatora, przeprowadzone przez jego zaplecze.

-    demontaż systemu - zmiany dokonywane są drogą pokojową. Demontaż systemu politycznego ZSRR pozwolił odzyskać bądź uzyskać niepodległość byłym republikom oraz proces transformacji bądź demokratyzacji.

-    tranzycja w wyniku wojny - proces powstania nowych państw i proces demokratyzacji poprzedza wojna domowa (b. Jugosławia).