page0157

149

Schwarz — Schwarzbnrg-Radolstadt,

Schwarz (Fryderyk Henryk Chrystyjan), teolog protestancki i pedagog znakomity, urodził się w Giessen r. 1?66, uczył się w tamecznym uniwersytecie, r. 1789 został pastorem, i zajmował się kierunkiem instytutu prywatnego w Doxbach, a następnie w Munster. W r. 1804 powołany na professora teologii w nowo założonym uniwersytecie w Heidelbergu, i tu był przełożonym seminaryjum pedagogicznego. Umarł r. 1837. Jego pisma teologiczne należą do rzędu popularno-flłozoflcznych i moralnych; większe atoli położył zasługi pracami pedagogicznemi; głównem jego w tym rodzaju jest obszerne i gruntowne dzieło o wychowaniu: Die Erziehungslehre (Lipsk, 1804—1813, tomów 4,13-ste wyd. 1829—30, tomów 3); Grundriss einer Theorie der Madchenerziehung (Jena, 1792, 2-ie w yd. 1836); Lehrbuch der Padagogik mul Didaktik (Heidelberg, 1805; pomnożone wydanie przez Curtmanna 1846); die iSchiden (Lipsk, 1832); Darstdlungen aus dem Gebiete der Padagogik (1833, tomów 2); Das Leben in seiner Blute (1837).

Schwarz (Gustaw Ludwik), współczesny pastor ewangelicki i autor kościelny, urodził się w Łowiczu 1811 roku z ojca Adalberta nadrachmistrza b. województwa Płockiego. Ukończywszy nauki w szkole wydziałowej Płockiej 1822 r., przeszedł na wydział filologiczny uniwersytetu Warszawskiego. Wysłany kosztem rządu na uniwersytet Berliński, uczęszczał tamże od r. 1823 do 1826 na fakultet teologiczny i filologiczny i otrzymał nagrodę pieniężną za napisanie rozprawy konkursowej w języku łacińskim. Po powrocie do kraju i złożeniu egzaminu teologicznego ordynowany 1827 r. Pełnił czas niejaki obowiązki sekretarza przy konsystorzu Ewangelicko-Augsburskim i subiekta przy superintendencie dyecezyi Warszawskiej. W r. 1828 powołany na pastora w Wiskitkach, przeniósł się w r. 1836 na pastorat Łowicki, a w r. 1846 na pastorat Bełchatowski. Umarł w ostatnich dniach Grudnia 1864 r. Schwarz był współpracownikiem Zwiastuna ewangelickiego i przez długie lata jedynym duchownym ewangelickim, który pracował na polu literatury kościelnej. Drukiem ogłosił następne dzieła:    1) Katechismus der christichen Lehre (Berlin)

1838 r. w 8-ce.    2) Kancyonal czyli zbiór pieśni chrześcijańskich dla

użytku chrześcijan wyznania ewangelickiego, oraz książka do nabożeństwa, (Berlin 1841 r.)    3) Christus und seine Eeiiigen (tamże 1862 r. poszyto w 12.)    F. M. S.

Schwarz (Jan Karol Edward), spółczesny teolog protestancki niemiecki, urodził się r. 1802, w Halli, uczył się w tamecznym uniwersytecie, r. 1825 został professorem gimnazyum w Magdeburgu, pastorem, a r. 1829 kaznodzieją i professorem teologii w^r uniwersytecie w Jena. Odznaczył się jako professor uczony i niepospolity mówca kościelny. Od r. 1836 objął zwierzchnictwo semi-narjum homiletycznego i katechetycznego w Jena, r. 1849 mianowany pierwszym członkiem komitetu kościelnego w Wejmarze, czynnym był spółpra-cownikiem od r. 1848 gazety literackiej Jenajskiej, a od r. 1849 gazety protestanckiej.

Schwarzburg -Rndolstadt, udzielone księztwo niemieckie, położone w Turyngii, ma 15¹/₂ mil kw. rozległości. Z miast i miejscowości znaczniejsze są: stolica Rudolstadt, zamek rodzinny Schwarzburg, Blankenburg, Kó-mgssee, Leutenberg, Stadtilm i Frankenhausen. Kraj ten jest ozdo biony pię— knemi widokami natury i ruinami zwracająeemi uwagę jako pamiątki historyczne; między innemi znajdują się tu zwaliska grodu cesarskiego Kyffhauseń, Rothenburga i t. d. Liczba ludności wynosiła w^ r. 1862 około 72000, po większej części wyznania ewangelicko-augsburskiego. Książę Schwarzburg-Ru-