PB040758

314 Higiena t dobrosłan zwierząt gospodarskich

Cechy gnojowicy poddanej fermentacji

Gnojowica poddana fermentacji w stosunku do surowej charakti

je się:

•    zmniejszeniem zawartości suchej substancji, co poprawia płynność jowicy gęstej (ułatwia przepompowywanie, homogenizację itp.) ^

•    zmniejszeniem intensywności odoru (spadek o 40-50%) - kompoty zapachowe, jak kwas octowy, propionowy, masłowy, indol i skatol * łatwo rozkładane w warunkach fermentacji beztlenowej

•    zmianą wartości nawozowych - substancje odżywcze są łatwiej p_r,_v swajalne dla roślin; dotyczy to zwłaszcza azotu, którego udział w solach amonowych wyraźnie wzrasta

•    zmniejszeniem liczby patogenów.

W substracie w którym bakterie metanowe znajdują się w dużej ilość, ze względu na ich antybiolyczne cechy ilość pozostałych bakterii, w tyrń patogennych, wyraźnie spada. W warunkach mezofilnych następuje inakiy. wacja Salmonella Senftenberg w kale drobiowym po 4 dniach (Heel, 1983) zaś w bydlęcej S. Typhimurium przy 37 °C po 10 dniach (Gadre i wsn 1986). Ze względów higienicznych byłoby korzystniej, aby fermentacja beztlenowa odbywała się bez dopływu gnojowicy świeżej. Wówczas T% dla S. Typhimurium wynosi 2-4 dni, dla E. coli 1-2 dni, dla paciorkowców 7-8 dni (Munch i Schlundt, 1983). W tabelach 8.13 i 8.14 przedstawiono dane dotyczące inaktywacji bakterii z rodzaju Sallmonella w zależności od temperatury prowadzonej fermentacji.

Zdecydowanie lepszej dezynfekcji podlega gnojowica poddana fermentacji beztlenowej w warunkach termofilnych. W kale kurzym poddanym fermentacji w temperaturze 55 °C następuje inaktywacja bakterii z rodzaju Salmonella po 3,5 godzinach (Heel, 1983). Natomiast Paluszak (1998) obserwował, iż w temperaturze 50,1-50,9 °C pałeczki Sallmonella były całkowicie eliminowane z poddanej beztlenowej fermentacji gnojowicy (z wartości 5,8xl0⁸/g do nie wykrywalnych) po 240 minutach. W przypadku EHEC obumieranie bakterii następowało szybciej. W temperaturze 50,1-50,9 °C poziom ich spadał o 7 log po 120 minutach, zaś po 180 minutach nastąpiła pełna eliminacja EHEC. Osady wraz z gnojowicą poddane fermentacji w temperaturze 55-59 °C charakteryzowały się spadkiem 90% zawartych pałeczek Salmonella i E. coli po 10-90 min, oraz paciorkowców kałowych po 2-4 godzinach. Istotnie spadała liczba bakterii zarodnikujących (Munch i Schlundt, 1983).

Silv'ers (1990) stwierdził spadek E. coli o 4 log, streptokoków kałowych o 4,5 log oraz zahamowanie rozwoju jaj Ascaris suum w gnojowicy

• poddanej fermentacji w warunkach termofilnych. Także Paluszek M^cfdonosi, ^że ‘'ość aktywnych jaj Ascaris spadała z 89 do 7% po 4 go-beztlenowej fermentacji w warunkach termofilnych (50,l-5l,8°C).

j Ij pncZywalnoić pałeczek Salmonella w procesie fermentacji beztlenowej t*^d* w warunkach psyphro- i mezofilnych

	Tcmpc- 1 atutu *C 1	Typ \ gnojowicy	Czas konieczny do redukcji 1 liczby bakterii o 1 Ior 1	Autor 1
	^4	świńska	9.3 dnia	Ajartyakhajom 1 i i wsp.. 1997 \
"jjlJmonella	4	i bydlęca	16,4 dni	1 Himathongkham 1 \ i wsp.. 1999 \
’~$dinumeUa Typhimurium	35	l bydlęca	21,6 godz.	\ Keamey i wsp., 1 \ ^ ,-\
Sallmonella Anaium		l świńska	1 0,7 dnia	\ Ajanyakhajoro 1 \ \ wsp., IW \
Sallmonella Typhimurium	b-	1 bydlęca	2,4 dnia	1 Himathongkham 1 \ i wsp . . 1999 \

Tabela 8.14. Prwiywalność pałeczek Salmonella w procesie fermentacji beztlenowej w warunkach termofilnych po ogrzaniu gnojowicy

1 Gatunek bakterii 1	Temperatura •c	^T™. \ gnojowicy 1	Czas konieczny l do redukcji liczby \ bakterii o 1 Ior I	Autor \
Sallmonella 1 Senftenberg W775 |	50	l bydlęca |	49-63 min	Soldiercr 1 i iStrauch. 1991 \
Salmonella Enteritidis	1 ^M	\ bydlęca	1S min	1 Bohm i wsp.. \ \ 1997 \
Sallmonella Senftenberg W775	^55	l bydlęca	\ 9.1-13,8 min	\ Soldierer \ \ IStrauch 1991 \
Sallmonella Senftenberg W775	1 60	l bydlęca	\ 116-138 sek	\ Soldierer \ \ i Strauch 1991 \
Sallmonella	1 60	1 świńska	89 sek	l Soldierer \
Senftenberg \V775	1	L __	l	\ i Strauch 1991 \

LlO*"

8.3.4. Kompostowanie

W wyniku kompostowania oddzielonej frakcji stałej gnojowicy uzyskuje się wysokowartościowy nawóz organiczny — kompost. Dobry kompost wyglądem przypomina urodzajną, gruzełkowatą glebę o swoistym zapachu i ustabilizowanym składzie, pozbawioną zanieczyszczeń mikrobiologicznych oraz nadmiaru metali ciężkich, bogatą w składniki pokarmowe