• niedostateczna opieka i pielęgnacja chorych,
■ stosowanie nieodpowiednich środków dezynfekcyjnych,
■ niewiedza personelu dotycząca istoty zakażeń szpitalnych.
CnaJ£ZE5TSZ£POSIACIE &UNJCZNE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH • Częstość zakażeń szpitalnych w zależności od lokalizacji infekcji
■ Drogi moczowe-30-40%
■ Zapalenia płuc-18-31%
■ Rany 11-16%
■ Posocznica 1-15%
■ Skóra 6-14%
■ Drogi rodne 4%
■ OUN 0,3%
zakażenie układu moczowego- najczęstsze zakażenia szpitalne (oprócz szpitali pediatrycznych),
btdłWCKCU}
najczęściej drogą wstępującą, głównie zakażenia endogenngjwłasna florą jelitową - f. coli), rzadko przez ręce personelu medycznego jako zakażenia egzogenne. 70% występuje podczas cewnikowania pęcherza-ry2yko ok. 5% chorych na dzień pozostawienia cewnika. U ok. 3% rozwija się posocznica, s&ułia Sprzyja zastój moczu (przerost prostaty, wady wrodzone, zaburzenia neurologiczne, guzy) SuttuJnjtn
zakażenie układu oddechowego- trzecia pod względem częstości występowania postać zakażeń szpitalnych u chorych po zabiegach chirurgicznych, pierwsza pod względem częstości występowania postać zakażeń szpitalnych u chorych na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Zaburzenia mechanizmów obronnych prowadzi do kolonizacji dolnych dróg oddechowych drobnoustrojami Jeę.Wije-bytującymi w jamie ustnej i górnych drogach oddechowych
■ Zapalenie płuc - Dotyczy ok.1% hospitalizowanych. Aspiracja soku żołądkowego, rozsiew z innego ogniska, nadkażenia bakteryjne po zakażeniach wirusowych. Największe ryzyko gdy intubacja. Śmiertelność na OIOM ok. 35-50% na innych oddziałach 5% zakażenia miejsca chirurgicznego - miejsce chirurgiczne to okolica nacięcia, narząd, jama lub przestrzeń, które zostały naruszone w trakcie zabiegu operacyjnego, najczęściej wywoływane przez bakterie
A- !a’ Jibbt.cłł*'
zakażenia związane z drenażem naczyń i wprowadzeniem wszczepów z biomateriałów - najczęściej wywołane przez gronkowce koagulazoujemne, które występują u chorych z wszczepionymi lub s wprowadzonymi ciałami obcymi; bakterie przylegające do materiałów medycznych mogą z prądem krwi zostać przeniesione do narządów, stając się przyczyną zakażeń narządowych; zakażone materiały mogą stać się przyczyna zakażeń ogólnoustrojowych: posocznica, zapalenie otrzewnej, zapalenie wsierdzia
Posocznica - Na OIOM zakażenie krwi u ok. 20-30% chorych. Śmiertelność w posocznicy ok. 50%
Największe ryzyko związane jest z cewnikowaniem naczyń ok. 50% posocznic jest z nim powiązane
PODZIAŁ ZAKAŻEŃ4ZPITALNYCH W ZALEŻNOŚCI OD CZYNNIKA ETIOLOGICZNEGO 1. ZAKAŹENIA&AKTERYJNĘ)
• ziarninlaki Gram-dodatnle:
■ gronkowce koagulazoujemne (Staphylococcus saprophitlcus, S. epidermldis)-zakażenia krwi
■ gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus)-miejsca operacyjne
■ enterokoki (Enterococcus foecolis, £. faecium)-układ moczowy
■ Pałeczki Gram-ujemne:
■ Bnterobacterlaceae (Enterobacter, Serratia, Klebslella)-układ moczowy
■ pałeczki niefermentujące {Pseudomonas, Acinetobacter)-centralne wkłucia zylne
■ Legionello pneumophila-uktad oddechowy
■ Beztlenowe laseczki Gram-dodatnie
■ Clostrldium difflcile-przewód pokarmowy Szczepy bakteryjne naturalnie oporne na antybiotyki
Oporność naturalna to brak zdolności penetracji antybiotyku do wnętrza komórki, która jest charakterystyczna dla gatunku bakterii. Ważna jest zatem prawidłowa identyfikacja mikrobiologiczna gatunku bakterii, która pozwala na niestosowanie antybiotyków, na które dany szczep jest niewrażliwy. Naturalnie oporne na wiele antybiotyków są szczepy:
* Pseudomonas aeruginosa,
* zlarenkowce z rodzaju Enterococcus, oraz
■ gronkowce koagulazoujemne.
Drobnoustroje te zasiedlają szpital, gdzie tworzą własną niszę ekologiczną Szczepy z opornością nabytą - sposoby powstawania oporności:
■ mutacja,
■ nabywanie genów ze środowiska (plazmidy),
■ selekcja szczepów naturalnie opornych, które nabyły cech zjadliwości.
Niektóre gatunki bakterii szpitalnych mogą posiadać zarówno oporność nabyta jak I naturalną Podstawowe mechanizmy oporności bakterii na antybiotyki sprowadza się do:
■ enzymatycznej Inaktywacjl lub modyfikacji antybiotyku
■ zaburzeń barier przepuszczalności
■ aktywnego usuwania antybiotyku z komórki
■ zmiany miejsca docelowego Wynik badania bakteriologicznego ma na celu:
■ pomagać lekarzowi zastosować w leczeniu chorego celowany, skuteczny antybiotyk
■ informować o skuteczności stosowanej antyblotykoterapii
■ pomagać w podejmowaniu działań, które zapobiegają szerzeniu się zakażeń szpitalnych, takich jak izolacja chorego, gdy czynnikiem etiologicznym zakażenia jest szczep wlełooporny
Warunki Jakie powinna spełniać dobra pracownia bakteriologiczna
■ poddawać się kontroli jakości badań
■ przyjmować materiał do badań całą dobę
■ wykonywać pełen zakres badań, a jeśli ich nie wykonuje powinna zabezpieczyć materiał w celu wysłania go do wysoce specjalistycznych laboratoriów
■ bakteriolog powinien mieć podstawową wiedzę kliniczną,
■ bakteriolog powinien uczestniczyć w odprawach lekarskich i wizytach na oddziale w celu szybkiej wymiany Informacji między oddziałem a pracownią
2. ZAKAŻENIAtWIRUSOWr
■ egzogenne - występują w postaci mniejszych lub większych epidemii oddziałowych,
• endogenne - reaktywacja latentnego zakażenia lub nosicielstwa wirusowego
grupy zakażeń wirusowych
■ zakażenia układu oddechowego- przebieg infekcji zależy głównie od układu odpornościowego gospodarza. Do zakażeń dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub za pośrednictwem brudnych rąk. Ze względu na dużą śmiertelność u chorych z niedoborami odporności oraz u
4