przeciwmiazdzycowe (1)

3.    LDL - Iipoproteiny o małej „gęstości” (P-lipoproteiny). Tworzą cząsteczki o średnicy ok. 35 nm, zawierające mało trójglicerydów i znacznie więcej lipoprotein.

4.    HDL - Iipoproteiny o dużej „gęstości” (a-lipoproteiny). Tworzą cząsteczki o bardzo małej średnicy ok. 15 nm i bardzo małej zawartości trójglicerydów, a dużej ilości lipoprotein.

Z powyższych lipoprotein osocza frakcje VLDL i LDL są frakcjami miażdżycorodnymi, natomiast frakcja HDL odgrywa rolę przeciwmiaż-dżycową. Stosunek poszczególnych frakcji ma istotne znaczenie rozpoznawcze. Na tej podstawie można rozróżnić 5 typów hiperlipoproteinemii. Typ I charakteryzuje się dużym stężeniem trójglicerydów i chylomikro-nów. Typ II charakteryzuje się głównie dużym stężeniem cholesterolu oraz podwyższonym stężeniem antyaterogennych frakcji HDL. W typie III przeważają trójglicerydy i chylomikrony. Typ IV charakteryzuje się dużym stężeniem trójglicerydów oraz podwyższonym stężeniem cholesterolu i LDL. W typie V dominują przede wszystkim Iipoproteiny typu VLDL i występuje również zwiększone stężenie trójglicerydów.

Istnieje ścisły związek między typem hiperlipoproteinemii a rozwojem miażdżycy. Szczególnie typ II i IV sprzyja rozwojowi miażdżycy.

Na typ lipoprotein osocza istotny wpływ ma dieta. Niska zawartość cholesterolu i przewaga tłuszczów z kwasami nienasyconymi w pożywieniu, zmniejszają zawartość lipoprotein aterogennych. Badania epidemiologiczne wskazują na niekorzystny sposób odżywiania się Polaków -nadmiar tłuszczów nasyconych i cholesterolu.

W powstawaniu miażdżycy istotną rolę odgrywają również płytki krwi. W wypadku uszkodzenia śródbłonka naczyń dochodzi do przyklejania się do tych miejsc płytek krwi i ich aktywacji, w wyniku czego wyzwalają się z płytek różne substancje, m.in. PDGF (czynnik płytkowy wzrostu), który wzmaga wnikanie lipoprotein do ścian naczyń.

29.2. Zasady leczenia miażdżycy

Ogólnie przyjmuje się za słuszną koncepcję leczenia miażdżycy, polegającą przede wszystkim na zmniejszeniu stężenia cholesterolu we krwi i normalizacji składu lipoprotein oraz na działaniu antyagregacyjnym. Można to uzyskać przez następujące działania:

1)    zahamowanie wchłaniania cholesterolu z jelit,

2)    zahamowanie syntezy cholesterolu w wątrobie,

3)    zwiększenie katabolizmu VLDL i LDL,

4)    zahamowanie wytwarzania bogatych w cholesterol frakcji lipoprotein,

5)    zahamowanie syntezy VLDL,

6)    zahamowanie agregacji płytek krwi.

W powstawaniu miażdżycy najbardziej istotną rolę odgrywa hiperlipi-demia i dyslipidemia.

Z punktu widzenia praktyczno-klinicznego najbardziej przydatny jest podział hiperlipidemii na 3 główne typy:

1.    Hipercholesterolemia - podwyższenie stężenia cholesterolu LDL.

2.    Hiperlipidemia mieszana - podwyższenie stężenia cholesterolu LDL i trójglicerydów oraz VLDL.

3.    Hipertrójglicerydcmia - podwyższenie stężenia trójglicerydów oraz VLDL. Upraszczając można powiedzieć, że te trzy typy hiperlipemii należy

leczyć głównie w sposób następujący:

Hipercholesterolemia - stosuje się:

-    żywice,

-    statyny,

-    fibraty,

-    kwas nikotynowy (KN),

-    probukol.

W terapii skojarzeniowej można stosować: żywice + statyny, żywice + fibraty, żywice + KN, żywice + probukol.

Hiperlipidemia mieszana - stosuje się:

-    fibraty,

-    KN.

Hipertrójglicerydcmia - stosuje się:

-    fibraty,

-    KN.

W terapi skojarzeniowej stosuje się fibraty + KN, fibraty i oleje (rybne). Celem farmakoterapii miażdżycy, która powinna być ściśle skojarzona z leczeniem dietetycznym, wysiłkiem fizycznym i wyeliminowaniem w miarę możliwości czynników ryzyka (papierosy, alkohol) jest uzyskanie stężenia cholesterolu całkowitego < 200 mg%.

29.3. Środki hamujące wchłanianie cholesterolu z jelit

Wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego można zahamować w różny sposób:

1)    za pomocą żywic jonowymiennych, wiążących w przewodzie pokarmowym kwasy żółciowe, co hamuje wchłanianie cholesterolu z pokarmów,

2)    za pomocą związków hamujących wchłanianie cholesterolu przez mechanizm konkurencyjny.

29.3.1. Żywice jonowymienne

Dzialanie

Żywice jonowymienne wiążą kwasy żółciowe na kompleksy nie wchłaniające się z przewodu pokarmowego, czego następstwem jest obniżenie wchłaniania cholesterolu do krwi i zmniejszenie frakcji LDL. Są to zatem leki przerywające krążenie jelitowo-wątrobowo-jelitowe kwasów żółcio-

549