PICT5376

do sytuacji silnego napięcia. Rozmowy intymne lub przykre dla dziecka trzeba koniecznie przeprowadzać indywidualnie w atmosferze życzliwości i zaufania. Trzeba przy tymi bardzo kontrolować swoje zachowanie (zwłaszcza emocje i wypowiadane słowa) oraz bacznie obserwować dziecko, starając się ustalić, co wywołuje jego niewłaściwe zachowanie.

Dziecięce lęki szkolne

poczucie kompetencji a lęki szkolne

Niektóre dzieci stają się zahamowane lub nadpobudliwe dopiero w starszych klasach, w przypadku długotrwałych niepowodzeń szkolnych, jeśli nie uzyskają w porę odpowiedniej. specjalistycznej pomocy. Na skutek wielokrotnych niepowodzeń nabywają poczucia braku kompetencji (pojawia się wówczas zjawisko tzw. wyuczonej bezradności). Uczniowie tacy stają się nadwrażliwi emocjonalnie i mają skłonności depresyjne. Często występują u nich tzw. dziecięce lęki szkolne.

Niekiedy lęk ma charakter przystosowawczy

Lęk nie zawsze musi ograniczać aktywność i świadomość dziecka. Sygnalizując realne, rzeczywiste zagrożenie, może nawet niekiedy pomagać w wewnętrznej mobilizacji przeciwko niemu. Zadaniem rodziców i nauczycieli jest więc nauczenie dziecka, zwłaszcza tego stojącego u progu szkoły, jak należy sobie radzić, gdy pojawia się sygnał zagrożenia. Niecelowa jest zatem - moim zdaniem -ochrona dziecka przed każdym lękiem. Lęk może mieć bowiem charakter przystosowawczy i np. ułatwiać uczniowi większe skupienie się na wykonywanych zadaniach,

mobilizować go do szybszego kojarzenia i uczenia się. Z reguły bowiem, gdy trochę się czegoś obawiamy, bardziej koncentrujemy się i wykazujemy większą aktywność. Chronić natomiast powinniśmy dzieci przed lękami sygnalizującymi pozorne zagrożenia, gdyż tego typu lęki mobilizują je do fikcyjnej walki. Na przykład reakcja lękowa dziecka na widok budynku szkolnego nie mobilizuje go do konstruktywnego działania. Przeżywa ono jedynie nieprzyjemne emocje, którym często towarzyszą różne reakcje fizjologiczne. np. nudności, suchość w gardle czy bóle brzucha.

Rodzaje lęku

U dzieci emocja lęku najczęściej przejawia się w trzech postaciach: jako niepokój, czyli stały, nieokreślony lęk (nazywany również lękiem bezprzedmiotowym), jako lęk przedmiotowy oraz jako ataki lękowe. Spróbuję je krótko scharakteryzować.

Niepokój występuje wtedy, gdy sytuacje trudne kumulują się lub gdy mają charakter chroniczny (np. ciągłe niepowodzenia szkolne, częsta agresja ze strony starszych uczniów czy niewłaściwa atmosfera domowa). Niepokój może wyrażać się na różne sposoby i niekiedy wykrycie podstawowej przyczyny dziecięcego niepokoju wymaga wnikliwych badań psychologicznych. Zda rza się czasem, że lęk bezprzedmiotowy jest przez dziecko konkretyzowany (co znacznie obniża napięcie lękowe) i trudno jest wtedy ustalić jego pierwotną. praw^rdziwą przyczynę oraz odróżnić go od drugiej postaci lęku. który wśród dzieci występuje najczęściej.

69