Rozdział Działania pielęgniarki na rzecz przygotowania
0

jesi chorobą i rodzajem niesprawności. W tabeli zawarto większość zagadnień, które umożliwią pacjentowi radzenie sobie niezależnie od rodzaju choroby.

5. Korzystania z usług instytucji ochrony zdrowia i opiekuńczych (tab. 13.5) (patrz podrozdz. 11.3).

W wyniku przeprowadzanej oceny w każdym z przedstawionych zakresów należy ustalić odpowiedzi na poniższe pytania, czy pacjent:

•    jest samodzielny i zdolny do samoopieki w każdym wymaganym zakresie,

•    wymaga pomocy nieprofesjonalistów (wskazać zakres),

•    wymaga opieki profesjonalnej (wskazać zakres i charakter),

•    wymaga opieki pielęgniarskiej (wskazać zakres i charakter).

Zakres opieki oznacza te działania, które na rzecz zdrowia powinien podejmować pacjent, a z różnych powodów nie może tego robić samodzielnie. Charakter opieki oznacza pomaganie w znaczeniu: wykonywania działań z pacjentem lub całkowicie za pacjenta albo uczenie pacjenta polegające na dostarczeniu wiedzy, kształtowaniu umiejętności i(lub) motywowaniu pacjenta do podejmowania działań, również tych związanych z uczeniem się działań niezbędnych w samoopiece.

Podczas oceniania zakresu i charakteru niezbędnej opieki należy uwzględnić następujące uwarunkowania:

1)    ludzie dysponują różnymi możliwościami zapewnienia sobie i innym opieki,

2)    człowiek nie zawsze jest w stanie zapewnić sobie taką opiekę, jakiej potrzebuje albo jest od niego oczekiwana,

3)    różne sytuacje społeczne i psychiczne albo stan zdrowia stawiają przed człowiekiem konieczność korygowania tych działań, które dotychczas stosował, aby zapewnić sobie dobrostan i zdrowie.

Zapamiętaj:

Nie każdy człowiek skłonny jest do podejmowania nowych działań lub zmiany tych zachowań, do których się przyzwyczaił.

Zakres opieki, jaka powinna być świadczona przez profesjonalistów, jest uwarunkowany:

•    wynikiem oceny przygotowania pacjenta do samodzielnego dbania o zdrowie (ocena dotyczy zakresu jego motywacji, wiedzy, umiejętności),

•    oceną określającą, w jakim stopniu powinny być ograniczone działania sa-moopiekuńcze (wynika to ze zdarzeń w życiu podopiecznego, zmian w stanie zdrowia, może być uwarunkowane koniecznością wykonania badań, zabiegów), np. pacjent po przyjęciu premedykacji nic powinien samodzielnie wstawać z łóżka, mimo że nic odczuwa zmian w stanie zdrowia; pacjent po zawale mięśnia sercowego czasowo powinien ograniczyć aktywność,

•    analizą zachowań pacjenta w przeszłości (tzn. sposobów postępowania w przypadku podobnych zdarzeń, występowania niedyspozycji, choroby); oceną przydatności i poprawności tych zachowań w obecnej sytuacji z określeniem, co pacjent powinien, a czego nie powinien robić,

•    oceną zdolności rodziny i innych nieprofesjonalistów do włączenia się do opieki w aspekcie oczekiwanego zakresu i przygotowania tych ludzi, ich chęci, wiedzy i umiejętności.

Zapamiętaj:

Pacjenci bardzo często nie stosują się do zaleceń personelu medycznego. W miarę możliwości należy kontrolować ten proces. Przede wszystkim należy szczegółowo wyjaśniać pacjentowi, co i dlaczego ma robić, następnie sprawdzić, czy zrozumiał polecenia i wyjaśnienia (jednorazowo można przekazywać małe porcje informacji). Należy wzbudzić u pacjenta pozytywne oczekiwania co do skuteczności postępowania i jego zdolności do realizacji podanych wskazówek (Sheri-dan i Radmachcr, 1998).

Celem profesjonalnej opieki jest m.in. zachęcanie podopiecznego do aktywności, do współpracy z osobami sprawującymi opiekę. Rolą tych osób jest wpływanie na motywację, taić aby pacjent maksymalnie mobilizowai się w dawaniu sobie rady ze swoimi problemami zawsze, kiedy to jest wskazane i możliwe.

Wynik procesu oceniania samodzielności pacjenta umożliwia określenie zapotrzebowania na opiekę profesjonalną, które można wyznaczyć na różnych poziomach, umownie nazywając poziomem 0,1,2,3.

Poziom 0

Pacjent samodzielny, nie wymaga planowych działań profesjonalistów opieki, radzi sobie w każdej sytuacji życiowej, odczuwając i zapewniając sobie dobrostan.

Poziom 1

Pacjent wymaga wsparcia i(lub) pomocy w opanowaniu wiedzy i umiejętności. Ten zakres opieki skierowany jest do osoby, która powinna nauczyć się czynności samoopiekuńczych, których dotychczas nie umiała. Określamy, że człowiek jest zdolny do samoopieki, ale wymaga wsparcia, motywowania, przekazania określonej wiedzy i umiejętności lub pomocy w podejmowaniu decyzji. Pomoc może dotyczyć tylko wybranego, jednego wskaźnika, kilku albo może obejmować wszystkie.

Poziom 2

Możliwości samoopickuńcze pacjenta są ograniczone z różnych przyczyn (etap rozwojowy, faza choroby, niesprawność, zastosowane metody diagnozowania lub leczenia, brak możliwości korzystania z pomocy osób bliskich). Opiekun (pielęgniarka) współpracuje z pacjentem w wykonywaniu tych czynności, których sam pacjent nie może wykonać, uczy wykonywania tych, które obecnie albo w przyszłości pacjent będzie mógł wykonywać samodzielnie.

Poziom 3

Pacjent nie jest zdolny do samoopieki ze względów rozwojowych albo stanu Fizycznego i(lub) psychicznego, np. pacjent w stanie zagrożenia życia, pacjent nieprzytomny. Większość czynności opiekuńczych, a czasami prawie wszystkie, wykonuje się za pacjenta.

W każdej sytuacji należy pomagać w takim zakresie i w taki sposób, aby człowiek w możliwie najbliższej perspektywie sam mógł sobie pomóc. Jeśli to możliwe, powinien też mieć wpływ na podejmowane w stosunku do niego decyzje. W wielu szpitalach i ośrodkach opiekuńczych wprowadzono Karty do oceny zapotrzebowania na opiekę. Służą one kategoryzacji pacjentów i planowaniu organizacji pracy pielęgniarek (patrz podrozdz. 2.8.1).

917