s 58 59

naw sposób obiektywny, krytyczny i pluralistyczny. Nie może ono real)/" wać celu polegającego na indoktrynacji oznaczającej brak poszanowania dla przekonań religijnych i filozoficznych rodziców. Jest to granica, która nie wolno przekraczać”.

Przez pojęcie obowiązek szkolny rozumie się sformułowany prawnie na kaz uczenia się dzieci w wieku od siedmiu lat na poziomie szkoły podsla^ wowej aż do ukończenia gimnazjum, lecz nie dłużej niż do osiemnastej¹,n roku życia. Przepis art. 70 ust. 1 Konstytucji RP stanowi: „Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywa* nia obowiązku szkolnego określa ustawa”. Zgodnie z art. 15 u.s.o.: „Nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nic dłużej niż do ukończenia 18 roku życia”¹. Obowiązek szkolny jest spełniony, gdy uczeń uczęszcza do publicznej lub niepublicznej szkoły podstawowej i gimnazjum².

Obowiązek nauki oznacza konieczność kontynuowania nauki po gimnazjum aż do ukończenia osiemnastego roku życia, ale już niekoniecznie w formach szkolnych. Po ukończeniu gimnazjum obowiązek nauki wypełnia się (art. 16 ust. 5a u.s.o.):

•    przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimna-zjalnej,

•    przez uczęszczanie na zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych w placówkach publicznych i niepublicznych mających właściwą akredytację³,

•    przez uczęszczanie na zajęcia realizowane w ramach działalności oświatowej (nieobejmującej prowadzenia szkoły, placówki i zespołu, na przykład szkolno-przedszkolnego) wykonywanej przez osoby prawne lub fizyczne na podstawie właściwej akredytacji,

•    przez odbywanie przygotowania zawodowego u pracodawcy.

Obowiązek szkolny i obowiązek nauki, zgodnie z nowelizacją ustawy o systemie oświaty z dnia 25 lipca 2008 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 917), moż-59

I>()DSTAWOWE WOLNOŚCI I PRAWA W DZIEDZINIE OŚWIATY

= <mI. .-c wypełniać za granicą, w tym na podstawie umów międzynarodo-; > U łub porozumień o współpracy bezpośredniej zawieranych przez szko-h jednostki samorządu terytorialnego, organy administracji rządowej lub i miii.ich programów edukacyjnych Unii Europejskiej (art. 16 ust. 5b). W jH umiiane obowiązki ustawowe można również realizować w kraju przy i • n il .iawicielstwach dyplomatycznych innych państw.

1 Jus/, system oświaty daje także możliwość realizacji obowiązku szkolnego tbi nvią/.ku nauki poprzez uczestnictwo w Ochotniczych Hufcach Pracy¹⁵⁰.

■    i-.mik OHP uzupełnia wykształcenie ogólne w zakresie szkoły podsta-- nwcj lub gimnazjum z jednoczesnym przyuczeniem do wykonywania okre-

•n* | pracy lub zdobywa kwalifikacje zawodowe na poziomie zasadniczej i i il\- zawodowej. Kształcenie ogólne realizowane jest w szkołach publiczki, zaś praktyczne przygotowanie zawodowe odbywa się u pracodawców w nętrznych (na przykład rzemieślników) albo w gospodarstwach pomoc->iii vrh OHP¹⁵¹. Nauka zawodu, w zależności od programu nauczania, trwa n>l dwóch do trzech lat. Przygotowanie do wykonywania określonej pracy

■    i do ukończenia przez uczestnika OHP gimnazjum, jednak nie dłużej u dwadzieścia dwa miesiące. Absolwenci OHP otrzymują świadectwo • i "liczenia szkoły, a po zdaniu egzaminu z przygotowania zawodowego

Mil zawodowy lub zaświadczenie o ukończeniu przyuczenia do wykony-u ima określonej pracy. Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawo-d"i\cj daje możliwość kontynuowania edukacji na poziomie szkoły śred-

.....|. Dużą zaletą uczestnictwa w OHP jest fakt, iż kształcenie i egzaminy są

/płatne, zaś uczestnik ma możliwość uzupełnienia wykształcenia, wypeł-■ nia ustawowego obowiązku nauki i obowiązku szkolnego w połączeniu piacą zarobkową¹⁵².

( z.ęść dzieci i młodzieży może wypełniać obowiązek szkolny i obowiązku minki w sposób indywidualny, który daje możliwość realizacji szczególnych

1

   Wiek rozpoczęcia nauki (rozpoczęcia obowiązku szkolnego) nie jest ujednolicony w krajach Unii Europejskiej. Przykładowo w wieku czterech lat dzieci rozpoczynają naukę w Luksemburgu, w wieku pięciu lat na Cyprze, w Holandii, Wielkiej Brytanii i na Węgrzech, w wieku sześciu lat na przykład w Austrii, Belgii, Irlandii, Islandii, Niemczech, Czechach, we Włoszech, Francji, Hiszpanii, w wieku siedmiu lat w Polsce (ale już niedługo), Bułgarii, Danii, Estonii, Finlandii, Rumunii, Szwecji i na Łotwie.

2

   E. Putkicwicz, A. Wiłkomirska, Szkoły publiczne i niepubliczne. Porównanie środowisk edukacyjnych, Warszawa 2004, s. 11-26.

3

   Więcej o akredytacji zob. art. 68b u.s.o.