s090 (2)

Czosnaczek pospolity (Alliaria petiolatci)*. Jest to roślina o zdecydowanym, ostrym smaku. Kilka liści dodanych do leśnej sałatki daje niezły efekt. Zgniecione liście pachną mocno czosnkiem. Sporządzony z nich sok lub wywar można przykładać do skaleczeń i wolno gojących się ran.

Czosnek niedźwiedzi, czosnek (Allium ursinum*, A. spp.). Są to rośliny wydzielające bardzo intensywny zapach. Często on sam doprowadzi nas do tych przedstawicieli rodziny czosnkowatych. Młode, delikatne liście można gotować jak jarzyny lub dodawać do sałatek. Pęd kwiatostanowy jest doskonałą namiastką szczypiorku. Cebulki czosnku są dobrym dodatkiem do gulaszów.

Dąb (Quercus spp.)*. Poza drewnem, o którego twardości krążą legendy, dąb dostarcza nam jedne z najważniejszych leśnych „owoców” - niepozorne żołędzie. Jedyny związany z nimi problem polega na tym, że z powodu dużej zawartości taniny są one wyjątkowo gorzkie. Istnieje kilka sposobów na pozbycie się tej goryczy: można na przykład zakopać je na zimę lub umieścić w koszu, który przez kilka dni pozostawimy w wartko płynącym strumieniu. Sposób, który wydaje mi się najbardziej efektywny, polega na wyłuskaniu żołędzi, rozkruszeniu ich (ale na niezbyt drobne kawałki) i umieszczeniu uzyskanej masy w jakiejś uszytej z naturalnego materiału części garderoby (na przykład w bawełnianym T-shircie, który zastępuje muślinowy worek do gotowania). Zawiązujemy ten „worek” i gotujemy wraz z zawartością, zmieniając wodę do czasu, aż przestanie się ona zabarwiać na brązowo. Z otrzymanej papki można albo od razu ugotować pożywny kleik, albo wysuszyć i zemleć na wysokiej jakości mąkę. Żołędzie można również prażyć i parzyć z nich potem namiastkę kawy.

Dzięgiel leśny (Angelica syhestris)*. Jest on jednym z przedstawicieli licznej rodziny baldaszkowatych. Rośliny należące do tej rodziny można rozpoznać po przypominających kształtem parasol kwiatostanach, łodydze jak u selera i liściach podobnych do liści pietruszki. Do rodziny tej należąjedne z najbardziej trujących roślin (patrz Rośliny trujące). Trzeba bardzo uważnie oznaczać tę roślinę. Rośnie ona w pobliżu wody i na obszarach podmokłych. Jej białe kwiaty zebrane są w duże kuliste kwiatostany. Łodyga jest prążkowana, pokryta białawymi włoskami. Najważniejszą cechą diagnostyczną są silnie rozdęte pochwy u nasady ogonków górnych liści. Gotuj, zmieniając kilka razy wodę, obraną ze skórki łodygę i młode, miękkie korzenie, które stanowią dobry dodatek do leśnego gulaszu.

Fiołek (Viola spp.)*. Bogate w witaminy różne gatunki fiołków są następną grupą użytecznych, jadalnych roślin. Młode liście mogąbyćjednym ze składników sałatki albo ugotowane znaleźć się w zupach, gulaszach lub być podane jako jarzyna. Po ususzeniu można również parzyć z nich herbatkę. Z fiołków robi się napary, a ich liście są skutecznym lekiem na owrzodzenia jamy ustnej i stany zapalne gardła. Głóg (Crałaegus spp.)*. Głóg jest bardzo użytecznym drzewem. Jego drewno jest zwięzłe i twarde, ale kruche, więc mało odporne na naprężenia i uderzenia. Jest ono łatwe w obróbce i można robić z niego narzędzia (kiedy nie jest potrzebne drewno tak mocne, jak jesion). Ma ono również piękny ciemnożółty kolor, który w czasie sezonowania drewna przemienia się w pomarańczowy. Głóg wytwarza liczne ciernie, które doskonale nadają się do produkcji haczyków na ryby. Gdy roślina rośnie, dolne ciernie obumierają i stają się kruche. Są one świetnym materiałem na rozpałkę. Te kruche, cierniste gałązki były kiedyś nazywane „patyczkami druciarzy”, właśnie bowiem druciarze, Cyganie i inni wędrowcy używali ich do rozpalania ognisk. Patyczki druciarzy, osłonięte gęstą koroną starego głogu, pozostają suche nawet po największej ulewie.

To odporne drzewo, które spotkamy w wielu miejscach, dostarcza również pokarmu. Najdelikatniejsze, pojawiające się wiosną młode listki dodaje się do sałatek. Owoce po usunięciu z nich przypominających pestki komór nasiennych można dodawać do pemikanu, chociaż w smaku są raczej mdłe. Głogowe zarośla są doskonałym miejscem do zakładania pułapek, wiele bowiem drobnych ssaków przebywa pod osłoną ciernistych gałęzi i zamieszkuje wykopane tam nory.

Grążele (Nuphar spp.)*. Grążele są w sytuacjach awaryjnych doskonałym źródłem pokarmu. Potężne kłącza można gotować jak ziemniaki. Trzeba jednak przy tym cztery lub pięć razy zmieniać wodę. Nie jest to moje ulubione danie. Wydaje się, że nie ma sposobu na skuteczne pozbycie się intensywnego zapachu stojącej wody, w której rośliny rosły. Nasiona można zbierać, suszyć i przerabiać na mąkę (roślina chroniona).

Grzybienie (Nymphaea spp.)*. Grzybienie są również znakomitym źródłem pokarmu, może nawet trochę lepszym niż spokrewnione z nimi grążele. Nasiona można wykorzystywać w sposób opisany powyżej. Młode rozwijające się liście i główki kwiatowe można dusić na parze, ale najlepsze są wyrastające z kłączy bulwy, które wyciąga się z mułu i gotuje jak ziemniaki (roślina chroniona).

Gwiazdnica pospolita (Slellaria media)*. Gwiazdnica może być jednym ze składników sałatki, nadaje się również do gotowania na jarzynę. Zawiera jednak saponiny, więc nie powinno się jej jeść w nadmiernych ilościach. Duża zawartość saponin sprawia, że można jej używać zamiast mydła (patrz Mydlnica lekarska).

Jabłoń dzika, płonka, {Malus sylvestris)*, amerykańska jabłoń dzika {Malus spp.). Są to miniaturowi przodkowie współcześnie hodowanych odmian, ich owoce są jednak zwykle zbyt kwaśne, żeby można je było jeść surowe. Nadają się one natomiast do pieczenia lub gotowania z nich musu, który odgrywa potem rolę cukru, dodawany do innych potraw. Przed gotowaniem należy wykroić wszystkie zepsute i robaczywe fragmenty. Jeżeli masz mąkę, możesz upiec placki z jabłkami. Uważam, że doskonale smakuje duszona dziczyzna faszerowana jabłkami. Należy zawsze usuwać z jabłek pestki, ponieważ zawierają one kwas pruski. Zwykle nie stanowi to żadnego problemu, ale w sytuacji, kiedy walczysz o przetrwanie, może się zdarzyć, że z powodu braku innego pokarmu zjesz większą liczbę jabłek i wtedy może to być niebezpieczne.

Jałowiec (Juniperus spp.)*. W Brytanii jałowiec uważany był za roślinę magiczną. Wierzono, że powieszony nad drzwiami, a następnie użyty jako kadzidło, wypędza z domu złe duchy i demony. Pojawienie się jałowca w snach miało głębokie

91