S5005176

były adnptovAny nćktcrć pccnl stavby (pcc ć. i v Gh^nł II) ncbo zMzcny jcdnotluMi a AĆclnćjSf    za jukou jc możno povażovat nudy objekl IV v Kostomlatech.

Koncćny produkt pak byl u Keltrt s obliboti vykovAvAn do tvaru dvojhrotych hfiven

0    vdze 6-7 kg, ktcrć nacliAzfmc v dobć łatćnskć hluvnć vc vychodid Francii, vc Sv^car-sku, v Porfnl a vBavorsku, kdc były zfetelnć pfedmćtcm obchodu.¹⁰⁰ Z naSeho uzcmijc doposud ncznAmc. Kov hfiven byl znaćnć nchomogcnni, juk ukazuj! silne karbonisovanć

1    mŹkkć partie excmplAfc z RJicinłiausen ncbo z Wilówa.¹⁰¹ Pfcsto było żelezo aż podi-vuhodnć kvality. Po dvoutisfciletdm ułożeni v zemi sc z nćho dały vykovat skvćlć kapami zavfracl peroMzky. S fragmentem żelcznćlio latćnskeho meće z ro/.ruśenych kostrov^ch hrobfl ve Vel’k(f Mani (okr. VrAblc, Slovcnsko) se dloułio Stlpalo dflvl. V nćktcrycłi historickycli zprAvAch sc v5ak doćitAme, żc zbranć urćitych kełtskych kmcnfi były proli Hmskć yyzbroji pfiliS mćkkć; pAdnć sećnć meće kełtskych bojovnfku, na nichź była occl navafena jenom v bfitu, se pfi srAżce s tćżkoodćnci ćasto ztupily a ohybaly.¹⁰*

V^znam latenskdho hutnictvl tkvi pfcdevSIm v tom, źe po prvć v dćjinAch zAsobilo próbce i rolnik? kvalitnim matcriAlcm v dostatcćnćm mnoźstvI. Zcmćdćlstvl, fcmcsla i sta-vebnictvi użivaly tehdy jiż nepfehlednć fady rAznych typA nafadl, nastrojfi a pfedmćtfl ze żeleza. PrAce a obźiva ćetneho obyvatcłstva Evropy tlm były podstatnć usnadnćny. Remeslnź techniky, vypracova.nl ulelioostl a dlouhou zktilenostł kełtskych tavi(u a kouaru, dosahly pronlho uySHho vyvojoolho stadia a oolionily znalnou mlrott oelkerou oyrobu v dobach pozdłjllch.

^,w Tvar Intćnskych hfivcn napodoboval Iowy, rozvdżcnć jiź na konci doby halStatskć (viz itr. gi). NejdOlełi-tijil literatura o hfivndch: F. Spraler, Pfiilzische Eiscnbarrcnfundc, Baycrischc Vorgcschichtsblattcr 4, 20, dile rada ilinkA rdznych autora v Mnnnus 1915, 117-105, 838-341; Mannui 1941, 140-143; 7. BRGK, 004-005; Germania >93^a> 100-104; ibidem 057; Germania 1934, 60; PZ 1930, 071 aj. Struta? pfehled a mapka rozilteni u P. HVim-haust tui, Vorgc*ch. EisenhOttcn, 194-000.

¹⁰¹ H. Uanemann, Untcrsuchung cincs ciscrncn Spitzbarren aus der vorrfimischcn Zcit, PZ 01 1930, 071 są.; S. Knpkowtki-T. Rtyman, Badania metaloznawcze etc., Sprawozdania P. M. A. V 1953, 48-65; A. Franct-Lawd, £volullon, 38. Vykovini hilven do óxk?ch hroUl było patrni znakem dobrć kpjnosli żeleza, bipyramidilni tvar pak umotaoval pfclilcd o mnołstW a dobrć dćlcni na polovinu (Wabren, B?£( Skdla).

*** Polybios II, 33 (podle nćmeckćbo pfcklndu J. Campa, Stuttgart 1863): łhre Schwertcr, wie oben crwihnt, ihrer BeschafTenheit nach nur bci dem enten Hieb gcftilirlich sind, dann a ber soglcich stumpf werden und lich der Lhnge und der Breite nach ao biegen, dau, wenn Eincr denen dic sic fUltrcn nicht Zcit l&ut sic an dic Erdc zu lialten und mit dcm Fussc gerade zu machcn... etc.)

źelezARskA vVroba V DOBĘ RImskć

V dobć bronzovć a halitatikć pro&ly v scvemi Evropć prvnim stadicm sve ethno-gencsc gcrmdnske kmcny, ktcrć pozdćji expandovaly na jih. Postupnć sc jim podarilo uchytit sc pcvnć v sevcrozapadnim a scvcmim Nćmecku, kdc se vytvofila rada kultumich skupin. Za stdlć tcndencc tlaku jiźnim smćrem a pusobcnim kcltskć kultury smćrem opaćn^m doSlo vc stfcdnim Nćmecku a Sasku k vzdjemnćmu prolindni prvku a w.nikaly kulturni skupiny smiSenć. Rdz a ndplń nćkter^ch souboru pamdtek v severn(ch Cechach (podmokelska a kobylskd skupina) jsou svćdectvim pronikdni ućastnikfi onćch cthnickych posunu a kulturnich premćn a prozrazuji zfetelnć pokeltStćni pfichozich skupin,^{1 2 3 4} kterć były zfejmć pfedvojcm Germdnfi, proniknuviich pozdćji do riiznych ćdsti Cech.

Zasadni zmĆny se uddly takć na jihu, nebol asi v tćźe dobć se posouvaly hranice rimskćho Imperia aż na Dunaj, ktery byl po zrizeni provindi Rhaetie, Vindelicie, Pan* nonie a klicntskćho utvaru Norica opevnćn vojenskym limitem. Tyto uddlosti dovriily upln^ rozkład keltske moci v Evropć, avSak tradice kełtskćho remesla a zp&sob vyroby vóbcc nalezly na pudć nov^ch rimsk^eh provincii żivnou pftdu a neni nadsdzkou, fekne-me-li, że latenskć a keltske dilny v kornim Porani a Podunaji stały se zdkladem pozdćjSi vyspele provincidlni vyroby. Kcltskć tradice v8ak zapustily hlubokć kofeny i v krajich, kterć nebyly dotćeny rimskou okupad a tak i ony germanskć kmeny, kterć na sebe strhly politickć vedeni v ćeskych zemich, vytvorily kulturu, prostoupenou alespoń ve svych vnćj§ich projevech silnymi keltskymi prvky.^ł V prvych letech po zmćnć letopoćtu były naSc zemć v źivćm obchodnim styku s Italii, coź dojista souvisi s kratkym obdobim vlddy Marobudovy a mćlo velky vliv na vytvdfcni stylu limotnć kultury. Pozdćji v5ak se smćr limisniho fimskćho a provincidlniho importu obrdtil dojinych Ćdsd Evropy a styky s Hm-skym provincidlnim prostfedim były tćmćr preruSeny. Kcltskć dĆdictvi se poćalo jakoby ztrdcet a v Ćechdch a na sevemi Moravć doSlo k pfimykdni kulturni ndplnć ke skupindm t. zv. polabskeho okruhu. Było to jakćsi vyrovndni hmotnć kultury s tćmi celky, kterć stdly na shodnćm civilisaćnim, hospoddrskem a patmĆ i spolećenskćm zakladć.⁵

Kdyż ustala setrvaćnost pfeżivdni starych kełtskych zvyklosti ve vyrobć a v hospo-ddfstvi, nastały zmĆny i v dvilisaćni a vńbec v żivotni urovni obyvatelstva naSich zemi.

*3*

1

W. MShling, Dic Bodcnbacher Gruppe, Prag 1944; Mina, Uu spSUatinczeillichc UrandgrAberfdd voo KohU,

2

ficzirk Turnau, Prag 1944.

3

*    J. Schrdnil, Yorgcschichte, B53.

4

*    Nćlttcrych pKznakd si viiml B. SboMa, Cechy a hmikć Imperium. Praha 1948; t nimcck^ch badatclfi podtai 1 podobnym stavcm W. Matthcs, Dic aOrdlichen Elbgcrmanen in tpStrOmucher Zcit, Mannui-Bibl. No 48, Lcipsig

5

1931, 68; mladuNnuky sldlijtnf inaleriil 1 norych v)ikumi tyto domniuky potwzi^je (riz dile).