32063 S5005167

kovinim v£tru ncmflicmc v tomto pfipadi poiitat, jcźto obi pece były umistiny v jimć a każdi była orientovina jinak.⁴⁵ Vytaven£ lupy se vytahovaly bucf klcitćmi shora kychtou ncbo, cot jest vzhledem k matym rozmirńm pcci i formov^ch otvorfl milo pravd£podobn£, otvory u dna jimy. Vyrobky vznikl£ v t ich to pecfch boliuźcl nc-znime. Neni vyloućcno, że to były poloredukovani lupy, jeź se znovu roztloukaly a mi-siły s novou rudou v jini, snad oni menSi pcci.

ChynĆ II. V r. 1939 se objevily dalii huti na pozemku K. Rysa, ć. kat. 175/8. Tehdy se ujalo vyzkumu prav£ki oddileni NM pod vedenim R. Turka.V^slcdky prace se ukizaly velmi zivainymi pfesto, że objekty były ćistećni poruieny. Były odkryty dvć płoiii jimy celkem s 9 źcłezdfskymi pecemi a jedna jima, kteri musi b^t oznaicna za ziklad polozahloubeniho staveni s dv£ma nośnymi pilili (obr. aa: dole).

Objekt prvnl. Jima oyilniho pńdorysu była zahłoubena do źlutky a pfechizela ve sv£ severni ćisti do podlożi piskov£ho. Mocnost ornicc nad objektem kolisala kołem 30 cm, vlastni jima mila prńmirnou hłoubku 40-50 cm, na nejhlubSim misti 60 cm, Priłmir był asi kołem 3 m. Pri sevemim obvodu jimy (obr. ai) były ćtyfi tavici pcce, z nichź ćisla 1 a 2 była poikozena. Siła pecnich stin dosahovala asi 12 cm, podstatni fidst pcci vśak była zapuitina do zemi. V Turkovć zpriv£ jsou pece £.334 oznaćeny jako hru5kovit£, ale zahloubeni nistije je charakteristicke u viech. Ućcl tohoto detailu neni zcela jasny. Snad se dole vytvifela ze shofeliho paliva isolaćni vrstva, silni asi 20 cm (podle nilezA), kteri chrinila proces v nistiji pred vlhkosti okolni żerni.⁴⁷ Tyto isolaćni vrstvy popela a mouru patrni zpusobily, ze dno pece 4 nebylo vńbec vypileno. Uvnitf mila tato pec silny jilovy vnitfni plijf a podobni były vybaveny i ostatni objekty. Pec / je pitym ilenem hutnickć soustavy a odliiuje se od prcdeślych jak sv^m umistćnim, tak konstrukci. Była take ncjlćpe zachovana. Na rozdil od ostatnich dymaiek była situovina osamoceni v obvodu jimy na protilehli strane. Nemila vubec kychtu v pravim pojed toho vyrazu, nybrź jeji predni strana była skłonina silono do stredu jimy, takie ósd pece było velmi śiroke. Vypileni dostupovało hloubky 5-7 cm, dno nebylo vSak vypileno vubec. Vnitfni yymazini było promiseno plevami. Rozmiry jednotlivych peci: 1. 0 jachty = 28 cm, 0 ństi = 50 cm, hl. = 48 cm. 2. 0- jachty = 47 X 27 cm (poruSeno).

3. 0 jachty 40 cm, zachovali hloubka = 52 cm, hl. od pńv. povrchu = 78 cm. 4. 0 nistije = 30 cm, 0 kychty = 20 cm, hl. od pfiy. povrchu = 72 cm, v^Ska nadzemni ćisti = 26 cm. 5. Hloubka = no cm (ostatni rozmiry neudiny). V zasypu celi jimy leiela źelezni struska, zvireci kosti a nev^razne strepy. Vrstvy uhliku se struskou były take v jednotlivych pecich.

“ J.Sttdiot (Lcs dćbuls de la iabricadondufer, Industrie 10, N09 1956,Bnucelles, 571 sq.) dokdzal modemimi pokusy, łe pece na pHrozeny tah mohly pracovat jen pK dobrćm v£tru, jinak se tavba nezdarila. Recentni pokusy s primitivnl tavbou, jeź se pldnujl takć u nńs, mohou velmi pomoci pri rekonstrukci y^roby, nutno viak vyslovovat zivćry s rcseryou a poćitat s tim, łe zkuienost a navyklł fetneslnicki zrućnost starach hutnika pfekondvala ony obtlłe, kteri se pochopitelni stavi do ccsty dnełnim cxpcrirQentdtorOm.

" R. Turek, Pravikć pece na łelezo (z doby kultury stradonickć) v Ch^ni u Kladna, Hutnickć listy III 1948, 81 -83; nil. zprdya v archivu NM v Praze.

" Ten to detail lze pozorovati tćmćr u vłech pcci z doby latćnskć a u nćk tery cli objekta z doby Hmskć. O jeho liiclu se budę jełti uvałovati; ebei zde pHpomenouti, łe kataldnłtl tavići XVII. a XVIII. stoi. dbali na to, aby t»vnf prostor yyhnl byl dobie chrinćn proti ylhkosti pady (L. Beck, Gcsch. d. Eiscns, 791).

Objckt druhji. Zccla podobni jima mila prftmir kołem 300 cm. V aevcrni ćisti były općt ćtyfi poruienć pece. {Obr. aa: nahofe). Rozmiry: 1. 0 Iachty = 20x27 cm, siła vypilcm cca 10 cm; 2. 0 Iachty = 20 cm, vypileni 18 cm. 3. 0 iachty 22 cm, siła vy-pilcni asi 13 cm. 4. 0 iachty = 27 X 32 cm, siła vypaleni asi 11 cm. Naproti pecim v ob-vodu jimy było mis to, jchoź poloha była zccla analogicki pcci ć. t u prvnf soustavy.

Obr. 33. Kostomlaty, okr. Nymburk. ftery reduk£nimi pecemi. Vysv5tlivky: X sptai, a rudt yypUeni ipral, 3 hnidfc vypilcni ipral, 4 modraodstln, 5 ttnakovi krusia na stćnńcb, 6 dfevćnć uhll, 7 itnukory obsah. - Abb. »$. Kostomlaty, Bez. Nymburk. Qperschnitte durch ReduktionsOfen. Erldarung; 1 ŁS&, a rotgebrannter LsBboden, 3 brauo-gebrannter L&Bbodcn, 4 bUulicbe Schatticrung, 5 i mm Srhlarkmkmar, 6 Holztohlc, 7 SchlackeninhalŁ

V tomto pfipadć vSak tam byl obvod jimy poruien. Je vclmi pravdćpodobni, że tam stivalo podobne zarizeni, jeź było vśak znićeno jiź v dobę ezistence dflny.

Objekt tfeti. Je to zbytek zakladfi obdelnikovite zahloubene chaty {obr. aa: dole), jaki były v dobć lateński beźne. Jeji rozmiry były 360 X160 cm, hl. = 88-95 cm. KratSi stiny były ponekud yyklenuti a v jejich stredu były zasazeny nośni kfily pro sedlovou strechu (hloubka jamek 120 a 130 cm). V jimi były kromć pohazenych zviredch kosd zlomky kamennych drtidcl a lateński strepy t. zv. stradonickeho razu, pokud smime •tohoto oznaćeni pouźit (vćtii hrnce s ovalenymi okraj i a svislym ryhovinim). Hrubii fragmenty se shoduji se stf epy z dilenskych jam. Chata była soućisti tehoż sidliiti, nelze v5ak fici v jakem była vztahu k hutim. Była s nimi asi soućasni. Żelezifski dflny mizerne proto s ncj vit$i pravdĆpodobnostf datovat do pozdnfho latinu, i kdyi jsme si vć-domi toho, że je nutno postupovat velmi opatrnć v ćasovem urćovanf svisle hfebenovani keramiky.

U obou dflen je nipadni, że na miste protilehlćm k ostatnim pecim je v prvnim pripade pec odliSne konstrukce, v druhem pfipadi pak upoutivi pozornost zfetelni po-ruśeni jamoveho obvodu na zccla odpovidajidm miste. Oba celky budi dojem zamćmi vybudovan^ch soustew ćtyr redukŁnkh ped s jednou vyhrioa£kou. Tento yyklad lze podepfiti nikolika dńvody. PredevSim zvliśtnim postavenim isolovane pece v pomeru k ostatnim, pak możnosti snadniho pristupu k zvliitni pcci smćrem od dymaćek a koncćnć kon-strukćnfm reSenim teto pece. Jeji mirni ven vyklonini predni stina umożńovała totii snadni vsazovini a vytahovani źelezni lupy a jeji rozevfeny tvar dovoloval lepSi pristup vzduchu k nilożi feraviho dfeviniho uhli. Kychtovi partie ostatni vubec neodpovidi normalni redukćni peci. Kromi toho ylastni vyplń tohoto objektu, sklidajici se z roz-

i*3