S5005159

kymi. Dosahova)o se v nich źdru jistć pres iooo-iioo °C, coi była lep] ot a k fddnćmu vypdleni vfce neź dostaćujici. Kcltska keramika je tvrdd a neprostupnd. Charaktcrintic-kym druhem jsou nddoby, zhotovcnć z bliny s tćmćf 50% pfiinćsi tuhy. Takovć slożeni umożńovalo snadnćjSi manipulaci nddobami v ohni; podobnym zpusobem były takć vyrdbćny cementaćni gralitovć kelimky, użivane v kovdmach nebo hutich.

Z kovodć!n^ch odvćtvi je nutno pfipomenouti keltske slćvaćstvi bronzu, kterć do* stoupiło YTcholnć dokonalosti hlavnć vc vyrobć śperku, fetćzń a umćlcckych pfcdmćtń. Takć kovotcpcckd prace je dolożena pozoruhodnymi yyrobky. Spcrkari, kteri uźivali jako materiilu i źeleza, dovedli na pt. aplikovat techniku filigrdnu i v żeleznćm drdtu.⁸ Novinkou, jiź se Keltovć proslavili, było emailćrstvi a skidfstvf, slouźici k hotoveni a zdo-beni drobnych śperku. Stopy skldrskćho hutnictvi zndme i z naSich oppid (Starć Hra-disko).⁹ VyspĆlym oborem se stało v dobć latćnskć i zlatnictvi, kterć dostało novou funkci pri vfrobe minci, jeż se stały prvnlm, by£ dosud słabym a jen doćasnym ohłasem novych forem hospoddfstvi.¹⁰ Zavddenim minci do obćhu znaćnć stoupla spotfeba zlata, kterd vedla k uspćśne prospektorskć ćinnosti.^u

Tćźba surovin rńzneho druhu była vńbec zależi tosti kel tskych hledaću, a tak se kromć tćźby źełeznć rudy, o niź była feć ve II. kapitole, objevuji nova odvćtvi. V dneSnich uhel-n^ch revirech tezili Keltove t. zv. lupek (śvartnu), z niź vyrezavali a soustruhovałi prekras-nćnaramky ananożni kruhy, oblibenezylaStć v Cechach.¹² Należy ukazuji, źe to byloprav-dćpodobnć domacke remeslo, jimź se zabyvali i nektefi tavići źeleza (Mśccke Żehrovice).

NejobecnćjSim a zrejmć nejduleźitćjśim remcslem było vsak kovćrstvl, jehot yyrobky se stały po pruł nedilnou souldstl denniho iioota a prdce. Teprve keltske kovarstvx ytisklo v nagich krajich pećef vćku, ktery muieme v pinem smyslu nazvat źeleznou dobou. Nepfebemy źelezny inventar dokazuje, źe vynalezavost a zrućnost metalurgu a kovaru prekonaly prvotni obdźe v prąci s źelezem a umoźnily v kratkę dobć takove rozśireni tohoto kovu, źe rada prevratfi ve vyrobć była nutnym dusledkem tohoto procesu. O technice kovdrskć prdce nds poućuji nejen należy kovarskych kleśti, pohrabdću, kovadlin, pilniku a nyto-vaćek (obr. 18), nybrź i metalograficky yyzkum hotovych y^robku, ktery v budouenu prispćje prevratnym zpusobem k poznani vyvoje kovarske prdce vubec.¹³ Je nutno zdu-raznit, źe teprve v latćnskć dobć sehrdlo źelezo rozhodujici ulohu v zemćdćlstvi. Po prvć se kovaly źeleznć radlice s laloky, jimiź se sndze obdćlavala i horśi puda.¹⁴ Sklizeń była

*    J. FUip, Umćleckć fcmeslo v praveku, Praha 1941, 106.

*    F. Lipka-K. Snćtina, Starć Hradisko, gallskć oppidum na Moravć, separatum CMMZ 1913, 39.

“ O kcltskćm mincovnictvi a jeho historickćm i archeologickćm vyznamu srov. J. Filip, Kcltovć ve strednl Evropć, kap. IV, kdc ostatni literatura.

¹¹ ZprAvy o tom zaznamenal Strobo (o Salasscch a Tauriscich), Gcografika D 6: 7 (Meineke 1903, 280); ibidem D 6: 12 (285); srov. J. Simek, Keltovć a Germini v nalich zemich, 33-34. Archeologickć doklady v Cechach srov. B. Dubskf, Pravćk jiinich Cech, BlatnA 1949, 370-372; J. Kolan, Pfchlcdnć dćjiny ćs. hornictvi I, Praha 1955, 62-63.

^u J- Filip, AR 11 1950, 201-202, obr. 135-136; J. Bit*, Ccrnć (Svartnovć) niramky v ćeskćm latćnu, Sbornik NM IX A, Praha 1953.

¹¹ V^sledky prvnich ro zboru pHpravuje autor k lisku. Z prąci, jeż były dosud vćnovńny metalografii kel tskych vykovku, Ize uvćsti zcjmćna studie Hanemannouy (Int. Zcitschrift iur Mctallographic, IV 1913, 248 sq.; PZ XIV 1922, 94 sq.; PZ XXI 1930, 271), z novćjti doby uvkdi H. H. Coghlan nćkterć analysy vc svćm dile Notes on Iron, 143-144.

V Polsku prozkoumal nćkterć latćnskć yyrobky J. Piaskowski, sbornik Z dziejów starożytnej metalurgii, Kraków* N. Huta 1956,41-49 a jindc. Vc Francii pracuje v tomto oboru A. Franci-Lanord, v Italii C. Storti.

^u Srov, radlici z Lhotic v Ccchich nebo ridla ze Stcinsburgu (Steinsburg-Muscum bet Rómhild, Ł inv. 693, 694,669, 703, 706, 712, 885, 886, 3227 aj.)

Obr. z6. Kov4f*kć Yyrobky z doby Utftulrf - ibrairf. i Hołubiec, Monn, listo vitć kopi, * Hołubiec, Morava, botka kopi, 3 Hołubiec, Morava, hrot kopi, 4 Klućov, Cechy, nieć s ptcudoanthiopomoffni rukojeti, 5 Vdk* MaAi, Sio-vcnsko, mcć s pochvou, 6 Stradouicc, Cechy, cdc&C, 7 Hołubiec, Morava, nłkonfi meće, 8 Novy Byd2ov, Cechy, Wtovi pukli cc. Vłe cca */*• — Abb. 16. Latćnezeitlichc Srhmirrlccrzcugaisoc - Waffcn. 1 Hołubiec, Mahren, blattfOrnuge Lanzenspitze, s Hołubiec, M&hren, I anwMwłmh, 3 Hołubiec, Mkhicn, Lanzenspitze, 4 Kiućov, Bohmen, Schwcrt mit pccudoanthropomorphem Griflf, 5 Vdka Mafia, Słowaka, Schwcrt mit Scheidc. 8 Stradouicc, Bohmen, Hicł>-mcHcr, 7 Hołubiec, MAhren, Ortband, 8 Novf Bydiov, Bohmen, Schihłhuckrl. Samtlichc Witta and in ca. */. der

natOHiebał GrOfie abgebOdec.

97