S5008214

Ryc. 41.

Rrutki piecu do wypalaniu wapna i oaady w Biskupicach (woj, Warsaawa). Pico byl niezwykło starannie wmiecioną konstrukcją a kamieni, praykrytą kopulą a gliny (fot. B. Woyda) oraz kilkaset jam gospodarczych. Na stanowisku nr 3 w Piwonicach, odległych o pół kilometra od stanowiska nr 1, odkryto drugi) osadę lateriskorayimką, a na stanowisku 2 (eksplorowanym w 1954 r.) cmentarzysko 2 tego okresu.

Najdawniejsza, czyli póżnolstcrtsku część osady znajdowała się w jej północno-wschodniej partii. Według K. Dąbrowskiego najstarszych domów było tam sześć. Datuje on jo na 1 w. p.n.o. do 11 w. n.e.

136 włącznie. Budynki były budowane na zrąb, na planie prostokątnym.

Większa część osady jest późniejsza. Rozwit jej przypada na 11-111 w. n.e. Części budynków nie zdołano wydatować dokładnie.

Układ przestrzenny najstarszej części przypomina układ osady na Tyócu w Kaliszu i jest raczej bezładny. Dła przykładu podaję opisy niektórych najstarszych domostw, najbardziej interesujących, jeśli chodzi o wyprłniska.

Jama nr 18 pod brukiem kamiennym zawierała najprawdopodobniej dy markę, z której pozostało duło brył polepy, węgła drzewnego, bryły iułłu, skorupy, lłyła ona datowana wedle K. Dąbrowskiego na 11 w. n.e. Budynek nr 21 słułyl takłe celom produkcyjnym, o czym świadczą bryły polepy z odciskami prętów od wewnątrz, pokryte szkli-wcm od strony zewnętrznej, oraz gliniana łyłka odlewnicza do wytopu brązu, zupełnie podobna do celtyckiej odkrytej w Cieszynie, kawałki żużla, stopy brązu, półfabrykaty. Warsztat odlcwcy znajdował się tum, gdzie znaleziono największą ilość ceramiki z 1 w. n.e.

W budynku nr 20 prawdopodobnie był warsztat rogowniczy (obróbka rogu i kości), gdyż obok odpadów znaleziono półfabrykaty, u także gotowe grzebienie, szpile, szydła, a nawet jeden stilus, czyli rylec do pisaniu. W innych domoatwach odkryto piec piekarski oraz resztki warsztatu tkackiego, po których pozostały gliniane ciężarki oraz przęślik.

Na podstawie analizy zabytków, głównie zaś ceramiki, K. Dąbrowski wyróżnił część oaady starszą i młodszą — rzymską. Budownictwo tej młodszej części nie różni się od starszej. W znalezionej tam ceramice widzimy nawiązanie do form celtyckich i póżnoccltyckich według określenia E. Simka, który słusznie przedłuża przynajmniej częściowe trwanie kultury celtyckiej do IV w. n.e. K. Dąbrowski zalicza osadę w Piwonicach do kultury wcnedzkicj albo przeworskiej, ale może zbyt słabo podkreśla jej liczne elementy celtyckie, które tu występują i których nic należy pomijać.

Osadnictwo wokół Kalisza przeżywało swój największy rozkwit w okresie, dla którego nie znajdujemy już zabytków związanych bezpośrednio z Celtami, niemniej jest ono chyba dobrym przykładem ciągłości kulturowej, znaleziska niejako pośrednio świadczą o trwałości tradycji celtyckich ugruntowanych tu w okresie początków osadnictwa, Wyraźnie wyczuwamy to w rozwoju gospodarczym, w kontynuacji organizacji szlaku handlowego, w zamożności i szerokich kontaktach z terenami znajdującymi się poza ziemiami polskimi.