scan0103 (4)

273

274

Ryc. 273 i 274. Na kolejnych ilustracjach widać proces malowania głowy i poszukiwania podobieństwa. Trzeba malować na starannym wstępnym szkicu, zawierającym najważniejsze rysy twarzy. Jeśli rysunek jest prawidłowy, można od razu nakładać nań cieliste kolory.

275

276

Ryc. 275 i 276. Modelowanie opiera się na prawidłowym rozmieszczeniu płaszczyzn kolorystycznych: czoła, policzków, podbródka i szyi. Wykończenie tych rysów zależy przede wszystkim od obserwacji i szczegółów.

Podobieństwo wzbudza spory między artystami oraz - przede wszystkim - między artystą a jego publicznością. Każdy zamawiający portret żąda uchwycenia podobieństwa, zaś artysta poszukuje własnych środków wyrazu. Malarz interpretuje kształty i nikt nic ma mu za złe, jeśli spodnie, które namalował, nie wyglądają dokładnie tak jak te, które ma na sobie model. Głowa i twarz to także formy i jako takie muszą być interpretowane: w najlepszym wypadku interpretacja nie powinna sprawić, że nikt nie rozpozna modela.

Wybraliśmy kilka fragmentów głowy postaci, aby szczegółowo przestudiować proces malarski. Wstępny szkic jest niezwykle ważny, jeśli chodzi o uchwycenie podobieństwa: gdy proporcje są prawidłowe, łatwo później dodać charakterystyczne rysy twarzy. Ważne są też pierwsze warstwy farby, ponieważ od nich zależy podstawowy kolor. Tu zastosowano bardzo ciemny odcień do włosów i dwa jasne do twarzy: bladą sjenę oraz szarawy odcień na brodzie. Twarz podczas całej sesji wyglądała tak samo, wprowadzono tylko niewielkie poprawki koloru.

Gdy wreszcie dochodzimy do malowania głowy, pierwszy krok polega na zróżnicowaniu najważniejszych płaszczyzn: czoła, policzków i nosa. Wszystkie zaznaczamy delikatnymi kontrastami sjeny i bladego różu. Brwi to ważny szczegół, bo są w centrum uwagi widza i odgrywają dużą rolę w ustaleniu podobieństwa. Brodę malujemy brązowymi tonami w partiach ciemniejszych oraz odcieniem zielonkawym w jaśniejszych. Usta zaś to bardziej problem rysunkowy niż malarski: najważniejsza jest tu linia i układ warg, od których zależy wyraz twarzy. Na końcu malujemy włosy ciepłymi odcieniami szarości i czernią, zgodnie z ich falowaniem.