badan empirycznych.
te'
f
Dostrzężenie problemu krzywdzeni:; dzieci i:r rodzinie i podeimowumgdziaiań związanych z przeciw J iahnięmjjęmu cjcnyishi-m.a:vMtąszypi-baju "krótką historie. GguUtopólsiui hanipanićt społeczna "Dzieciństwo bez przemocy’’ zainaugurowana w marce tego rola: jest pierwszą tak szeroko zaplanowaną akcją dowożącą problemu przemocy, wykorzystywania i zaniedbywania dzieci. Inne działania podejmowane w ostatnich łatach giównie przez organizacje pozarządowe, ciągle jeszcze nie doprowadziły do systemowych rozwiązań związanych z pomocą dzieciom. Specjalistyczna oferta pomocy krzywdzonym dzieciom i ich rodzinom wciąż jest niewystarczająca.
Trwające wiele ial milczenie na temat problemu złego traktowania dzieci w rodzinie sprawiło, że diagnoza skaii i charakteru tego problemu jest trudna. Efektem nikłego zainteresowania Ind bowiem brak ewidencji i statystyk dotyczących przypadków złego traktowania dzieci oraz niewielka liczba badań naukowych mających na celu analizę zakresu i charakteru różnych fonii przemocy wobec dzieci.
Do niedawna, jedynym źródłem danych na ten temat były statystyki policyjne i sądowe dotyczące speinilknowanych zachowań godzących w dobro dziecka oraz nieliczne, wycinkowe rejestry placówek służby zdrowia. W żadnym z sondaży społecznych prowadzonych w latach 70. i 80. nie pojawiał się problem przemocy czy wykorzystywania dzieci. .Świadectwem stopniowego dostrzegania zjawiska krzywdzenia dzieci jest zmiana strategii rejestracji danych w tej sprawie przez instytucje państwowe.
Dane Komendy Głównej Policji dotyczące kwalifikacji prawnych czynów przeciwko życiu i zdrowiu, od 1995 r wyróżniają osoby pokrzywdzone poniżej 18 roku życia, co pozwala ocenie skalę i dynamikę przestępstw, w których ofiarami są dzieci. Generalnie statystyki policyjne z lal 90 pokazują blisko dwukrotny wzrost przypadków znęcania się nad członkami rodziny, w tym nad dziećmi Uri 207 l.k).
Podczas gdy w 1990 r. zarejestrowano 1 1503 podejrzanych o popełnienie tego przestępstwa, to w ostatnich latach iiczba ta przekracza 20 rys. (21122 w 1998 r.). Odpowiednie indeksy pokazują, że liczba przestępstw ogółem wzrosła w kitach I990~9ó zaledwie o 2 proc., natomiast liczba przestępstw przeciwko rodzinie (z wy łączeniem uchylania się od obowiązku alimentacyjnego) aż o 62 proc. Trudno orzec, w jakim stopniu wzrost zarejestrowanych przestępstw wynika z nasilenia się przemocy rodzinnej, w jakim zaś ze wzrostu zgluszałności spowodowanego większym przyzwoleniem i wrażliwością społeczną oraz świadomością ofiar co do przysługujących im praw.
Od 1993 r Państwowy Instytut Higieny rejestruje diagnozowane w polskich szpitalach przypadła zespołu dziecka maltretowanego. Ich liczba tok. 20(1 przypadków rocznie) z pewnością nie obrazuje rzeczywistej skali hospitalizacji dzieci z powodu nieprzypadkowych urazów. Decyzja o rejestracji jest jednak krokiem w kierunku zobaczenia problemu. Zespół dziecka maltretowanego diagnozowany jest równie często u chłopców, jak u dziewczynek.
Dane rejestrowane w statystykach pokazują, iż maltretowane są dzieci we wszystkich kategoriach wiekowych od 0 do £8 lat. Najczęściej dotyczy to jednak dzieci w wieku 9-14 lat.
Można również odnotować próby socjologicznej diagnozy tak skali zjawiska, jak i postaw społecznych wobec jego przejawów. W latach 1994 CBOS i w 1997 OBOP na zlecenie PARPA przeprowadziły sondaże opinii społecznej na temat stosowania kar fizycznych wobec dzieci. Lokalne badania, szacujące skalę pi obłemu krzywdzenia dzieci, poprzedzające organizację działań pomocowych adresowanych do dzieci i ich rodzin, przeprowadziły fundacja Dzieci "Niczyje w Warszawie oraz Centrum Interwencji Kryzysowej PCK w Gdańsku
l
W ramach programu badawczego Fundacji Dzieci Niczyje zrealizowano w 1998 r. na terenie Warszawy dwa projekty badawcze:
, \
* badania dzieci - uczniów 6 klas szkół podstawowych oraz ■ profesjonalistów podejmujących interwencje w przypadkach krzywdzenia dzieci.
W styczniu 2tltll r. Fundacja Dzieci Niczyje we współpracy z Instytutem SrosowT.nych Nauk Społecznych UW przeprowadziła ogólnopolskie badania dorosłych Polaków diagnozujące:
‘ icii doświadczenia przemocy i wykorzystywania w dzieciństw ie.
■ stosowanie przemocy wobec w lasu, eh dzieci; • postawy wobec problemu krzywdzenia dzieci
Badania realizowane były przez OBOP, a finansowane przez PAPKA i Fundację im. S. Batorczo.
Jsk ua podstawie danych uzyskanych w opisanych wyżej programach, badawczych można, scharakteryzować skalę i charakter problemu krzywdzenia dzieci Polsce.'*
Dane te dostarczają intbrmaop na temat problemu krzywdzenia oglądanego z trzech różnych perspektyw:
- i * . 1
’ * f I 1
* Badanie profesjonalistów i ich deklaracje na lemat doświadczeń zawodowych pozwalają oszacować skalę ujawnionych przypadków zicąo traktowania (j/ioci. Należy przypuszczać, iż były to przypadki ewidentnego krzywdzenia, ich drastyczność ninoż.liwila żuiagnozowamei podjecie interwencji.
05-03-09