ScanImage033 (2)

70

Ryc. 23. Zabytki z 1 lys. n.c. znalezione w osiedlach nad górną Dźwiną i Łovatią. (J. Stankiević, 1960).

1 -picsznia, 2 - siekierka żelazna z tulejką, 3-5 - grodki, 6 - „krzywy" nóż

71

Ryc. 24. Michałowskoje nad Dźwiną. Zabytki z osiedli i cmentarzyska. (J. SUnkicvic, 1960).

1 - siekiera z obuchem, 2, 11 - przęśliki gliriaDC, 3 - grodk, 4, 10 - sierpy, 5 - blaszki z brązu,

6, 9 - naczynia z gliny, 7, 8 - zawieszki z brązu

Zboża ścinano przy pomocy sierpów i łukowato wygiętych noży żelaznych czyli koserów. Te ostatnie były narzędziami uniwersalnymi, używany^ także przy zbiorze traw i trzciny, wycinaniu krzewów i odcinaniu gałęz (H. Moora, 1938, tabl. XXXII, 4; J. Stankiević, 1960, s. 89). Z odkryć archeologicznych znane są dwa typy sierpów- używanych przez Finów- Zachodnich. Typ zachodni, rozpowszechniony w całej strefie nadbałtyckiej, °^ra2 w-schodnia jego odmiana, wytwarzana w warsztatach nadładoskich i ^l01' prowadzana wśród mieszkańców strefy leśnej i tajgowej (K. Vilkuna, 19^ s. 224, 228, ryc. 2; S.I. Koćkurkina, 1982, s. 148).

Aż do IX wieku Finowie Zachodni uprawiali przede wszystkim pszei (Triticum vulgarc) i jęczmień (Hordeum sativum). Szczątki tych zbóż zn* ziono zarówno w warstwach kulturowych osiedli kultury kurhanów ^ dłużonych i sopek (S.A. Tarakanova, 1950, s. 21 - 25; J. StankieviĆ, 1 s. 52), jak i liwskich, estońskich i fińskich (A.J. Stubavs, 1959, s. 186). mień, który przy wsianiu w pogorzelisko dawał wysokie plony i nie wynia dkigieg⁰ okresu wegetacji, był najbardziej opłacalnym w uprawie zbożem ,' ^^asins, 1959, s. 337n). Nieco bardziej wymagająca była pszenica, lecz ra >cja jej uprawiania na północy strefy lasów mieszanych poświadczona Do °^{W0 neo}^^u’ stawiała ją w pierwszym rzędzie obok jęczmienia. _n P^ier° od X wieku pszenica stopniowo traciła swe znaczenie w uprawach żyta i owsa (S.I. Koćkurkina, 1982, s. 149). • do n ?^{16 Z}^°^^{e w}‘4zano w snopy, które w kopach pozostawiano na polach

Wtedy dopiero ładowano je na sanie i przywozi^ °.^80sP⁰^^arstwa> gdzie było suszone i młócone. Do rozdrabniania ^l960,^as^Un^Wan° ^{ręcznych żaren} (A.J. Stubavs, 1959, s. 201; J. Stankicwić, ^ls*2()    • ^s^^a<^^aJ4cych się z masywnej, granitowej płyty o wymiarach

^ cm i okrągłego lub owalnego kamienia, wygodnego do ujęcia w dłoń. w ₀j_Crę^^eP^rowadzonych w Finlandii badań nad wielkością uprawianych pól Wia_ć j*^lc Mrowińskim i wikińskim wynika, że każda rodzina mogła upra-°ł° 3 ha (P. Honkanen, 1984, s. 127). Z chwilą przejścia do orki