ScanImage086

176

Ryc. 81. Udcraa II, Estonia. Żclame sierpy z osiedla wczesnośredniowiecznego (V. I-ang,

P. Ligi, 1988).

Ryc. 82. Pada, Estonia, żelazna ostroga (T. Tarala, 1986).

odzież z wełny, skór i futer była koniecznością, igły kościane, brązowe i żelazne oraz futeraliki do ich przechowywania, były znane od paleolitu (S.V. Ivanov, 1970, s. 196-207). Najstarsze, a także najbardziej proste oka-zy, to puste w środku kości lub ostrza piór ptasich przystosowane do noszenia w pozycji pionowej.

Przeprowadzona analiza typologiczna igiclników datowanych na 1 i II ty-siąclecie n.c. pozwoliła na wydzielenie dwóch grup: 1) przystosowanych do noszenia w pozycji pionowej i 2) noszonych w pozycji poziomej. Grupa

Ryc. 83. Zapinki równoramienne z warsztatów fińskich (E. Kivikoski, 1973).

Ryc. 84. Koslmere, Estonia. Naszyjnik skręcony ze srebrnego drutu (V.V. Siedov, 19887).

pierwsza reprezentowana jest przez bardzo zróżnicowane okazy pod względem sposobów wykonania, kształtów i stylistyki zdobnictwa. W jej obrębie zostały wyróżnione typy i odmiany notowane w odkryciach archeologicznych na ogromnym obszarze od Bałtyku do Uralu. Typ I w kształcie tulejki zwiniętej z blaszki brązowej lub odlewanej jest znany z fińskiej