Stany skupienia materii 39
gdzie M oznacza masę cząsteczkową (kg • mol-1), a - napięcie powierzchniowe N • m_1), d - gęstość (kg ■ ni-3). Zwykle gęstość pary jest do zaniedbania w stosunku do gęstości cieczy.
Parachora cząsteczki jest wielkością addyty wną, równą sumie parachor atomowych i parachor występujących w cząsteczce wiązań.
W tab. 2.2 przedstawiono wartości^41 udziałów atomowych i niektórych wiązań w parachorze związków (w oryginale w CGS, przeliczono na SI).
Tabela 2.2. Udziały atomowe oraz wiązań w parachorze związku
Atom, wiązanie |
Par • 106 [J1/4 • m572- mol-1] |
C |
1,64 |
Cl |
9,78 |
H (przy C) |
2,74 |
H (przy O) |
1,778 |
O |
3,56 |
N |
3,11 |
Wiązanie podwójne |
3,38 |
Wiązanie potrójne |
6,76 |
Obecność dwóch lub więcej elektroujemnych podstawników X (X = Cl, CN, COOR, OR), przyłączonych do tego samego atomu (C, N, S) powoduje zmniejszenie parachory cząsteczki średnio o 0,53 • 10-6 J1/4 • m5'.2 • mol-1 dla -CHX2. Dla -CX3 jest to 1,07 • 10-6, a dla CX4 1,6 • 10-6 J1/4 • m5/2 • mol-1.
Przykład 2.11. Dla poniższych cieczy obliczyć parachory i napięcia powierzchniowe w 20°C (w nawiasie podano gęstości w tej temperaturze, w g • cm-3): a) H20 (0,9892), b) CH3OH (0,7915), c) C2H5OH (0,7895).
Rozwiązanie. Potrzebne wartości parachor atomowych wzięto z tab. 2.2.
a) Dla wrody
Par = (2 • 1,778 + 1 • 3,56) - 10-6 = 7,12 • 10-6 J1/4 • m5/2 • mol-1, z równania (2.47) zaś
| =23,31 • 10-3N • m-1;
_ (Par dcicczy \1 _ (7,12 • 10-6 • 0,9892 • 103 °°bl l M I l 18,015-10-3
Sprawocznik chimika, Moskwa 1964, t. I, s. 390.