skanowanie0007 (123)

Transport lądowy Szynowy Kolejowy Tramwajowy Linowy (koleje linowe)

Drogowy

Samochodowy

Trolejbusowy

Konny (lub inny zaprzęgowy)

Motocyklowy i rowerowy Pieazy

Taśmociągowy

Rurociągowy

Przewodowy (przesyłanie energii el¹ \trycznej)

7'ronsport wodny Morski Śródlądowy Transport powietrzny Lotniczy

Klasyfikacja ta nie Jest w pełni wyczerpująca, pominięto w niej np. transport pionowy (windy, wyciągi górniczo). Jako obsługujący w zasadzie pojedyncze obiekty. Ściśle nie rozgranicza też wszystkich rodzajów transportu, np. statki żeglugi przybrzeżnej kursują zarówno po morzu, jak i po wodach śródlądowych, i Umowne Jest zresztą zaliczanie zalewów do mórz lub do wód śródlądowych.

Niektóre wymienione rodzaje transportu msją znaczenie -tylko lokalne, np. transport tramwajowy, trolejbusowy, linowy, I taśmociągowy. Prawie wyłącznie na bliskie odległości odbywa się transport konny, motocyklowy, rowerowy i pieazy. Dla prze-wozów regionalnych, krajowych lub międzynarodowych mają ' znaczenie tylko transporty: kolejowy, sairv¹chodowy, rurociągowy, przewodowy, morski, śródlądowy 1 lotniczy.

Historyczny rozwój transportu prowadzi do coraz większego zróżnicowania sieci transportowych i rozszerzenia wach la- ; rza gałęzi transportu, ponieważ powstałe wcześniej gałęzie nie zanikają całkowicie, a tylko ograniczają swoją działalność (np. transport konny do rolnictwa i leśnictwa).

siad irantportonr Sieci transportowe można podzielić na sieci dysponujące trwałymi budowlami (tleć kolejowa, sieć dróg bitych i gruntowych, sieć ga- i zodągów, sieć linii przesyłowych wysokiego napięcia) i sieci w sensie linii komunikacyjnych zorganizowanych przez poszczególne rodzaje transportu (sieć autobusowa, sieć regularnych linii samochodowych do przewozu drobnicy, sieć linii żeglugi morskiej i śródlądowej, sieć linii lotniczych). Sieci linii komunikacyjnych korzystają częściowo z trwałych budowli sieciowych i mogą działać na nich jednocześnie, np. na sieci dróg bitych można zorganizować sieć autobusową oraz sieć regularnych samochodowych linii towarowych.

Sieci różnych rodzajów transportu nie powinny tworzyć chaotycznych układów, lecz w gospodarce planowej wzajemnie się uzupełniać. Poszczególne sieci pełnią bowiem odrębne funkcje, tylko częściowo się nakładające. Podział funkcjonalny może być przeprowadzony ze względu na odległość przewozu (np. sieć kolejowa służy głównlo przewozom międzyregionalnym, drogowa i autobusowa — przewozom regionalnym, środków komunikacji miejskiej — przewozom lokalnym), jak i ze względu na charakter ładunków (sieć kolejowa służy głównie do przewozów ładunków masowych, sieć drogowa —do przewozów drobnicy, sieć rurociągów — do przesyłania cieczy i gazów). Wiele rodzajów przewozów można wykonywać przy użyciu różnych środków transportu, a wybór Jednego z nich zależy od kosztu przewozu i dyspozycyjności danego środka transportu.

Sieci transportowe tworzą różnego rodzaju układy geometryczne. Można się w nich dopatrzeć układów trójkątnych, prostokątnych, heksagonalnych i Innych¹. Układy te w rzeczywistości są mniej lub bardziej zniekształcone przez środowisko geograficzne, granice polityczne, administracyjne l własnościowe, rozmieszczenie ludności, a zwłaszcza rozmieszczenie większych osiedli i ośrodków gospodarczych, które aą głównymi ogniwami sieci transportowych. Nie reguła mość ta wynika także z faktu, że żadna sieć transportowa nie powstała od razu, w wyniku jednego długofalowego planu. Poszczególne linio budowano osobno, dostosowując je do istniejącego zagospodarowania terenu. Na ogół, im sieć danego środka transportu jest niższego rzędu, tym jej układ jest bardziej nieregularny i chaotyczny.

Wspólną cechą większości sieci transportowych, zwłaszcza sieci służących do przewozu osób, jest promieniste zbieganie się ważniejszych Unii w węzłach. Wędami są z reguły osiedla. Im osiedle jest większe i ważniejsze, tym ważniejsze zbiegają się _t    w nim linie transportowe, co wynika z dośrodkowego na ogól uk

ładu przewozów. Wyjątkami są osiedla, które rozwinęły się stosunkowo późno, po ukształtowaniu zasadniczego układu komunikacyjnego np. Łódź, Konin, Puławy, Stalowa Wola i inne młode ośrodki przemysłowe. Nie zdołały one już zająć należnej im pozycji w hierarchii węzłów transportowych.

* Systematyzacji tych okładów są poSwiącona praca Ł Waslutyńskieco. O fcadtowMis okładów komnflKcyjepdl, Warszawa IM# I R. Dotnań-***•“. Zespoły siecz fcofoaośkacyjaprh. Warszawa IMS, dlatego nie hątlihiinj 17    rozwijać tego tematu szarzej. ¹

1

OeecralU traso. Maki