11. Rekultywacja gleb : zakwaszonych, zanieczyszczonych chemicznie, po odkrywkowej eksploatacji kopalin.
To działania kompleksowe, które mają na celu przywrócenie - w zakresie technicznie możliwym i ekonomicznie uzasadnionym - terenów zdewastowanych do gospodarczego użytkowania. Jest to również zabieg nadający lub przywracający gruntom zdegradowanym lub zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych. Rekultywacja ma również na celu odtworzenie biologicznej aktywności rekultywowanych gleb. Rekultywacja polega więc na zorganizowanym współdziałaniu czynników abiotycznych i biotycznych, umożliwiających (w możliwie krótkim czasie i przy zaangażowaniu możliwie najmniejszych środków) wytworzenie produktywnej gleby.
Gleba może zostać zdewastowana, czyli utracić całkowicie swoją wartość użytkową na przykład z ptggodu złej uprawy roślin lub działalności przemysłowej. Zwykle jest nadmiernie i przesuszona, zagruzowana i skażona metalami ciężkimi, a w niektórych terenach jeszcze zasolona. Gleba taka wymaga specjalnej ochrony i wzbogacania. Szczególnie cierpi na brak podstawowych związków mineralnych i substancji organicznej Rekultywacja to szereg zabiegów, które mają przywrócić glebie zdegradowanej jej dawną wartość przyrodniczą.
Według klasycznego modelu rekultywacja terenów zdegradowanych obejmuje 3 fazy:
-Faza przygotowawcza (dokumentacyj lis)
-Faza podstawowa (rekultywacja techniczna)
-Faza szczegółowa (rekultywacja biologiczna)
Po zakończeniu fazy rekultywacji biologicznej rozpoczyna się kolejny etap: zagospodarowanie terenu.
Faza przygotowawcza (dokumentacyjna) rekultywacji obejmuje zgromadzenie i opracowanie następujących dokumentów obiektu:
-inwentaryzacja obiektu;
-operat dotyczący kierunku zagospodarowania oraz wyboru metod rekultywacji;
-projekt zagospodarowania terenu zrekultywowanego;
-projekt realizacji prac w fazie rekultywacji technicznej;
-projekt realizacji prac w fazie rekultywacji biologicznej.
Faza techniczna (podstawowa): obejmuje czynności mechaniczne i techniczne służące właściwemu przygotowaniu gruntu, a zwłaszcza:
-odpowiednie ukształtowanie rzeźby terenu -wyrównanie powierzchni zwałów i spągów;
-nadanie zboczom odpowiednich nachyleń:
-regulację warunków wodnych;
-odtworzenie okrywy glebowej;
-neutralizację gftuitów toksycznych i użyźnienie jałowych;
-budowę dróg dojazdowych i infrastruktury terenu.