str08001

i katolickiej kształcenie się i uniknięcie wynarodowienia; w najcięższych czasach prześladowań carskich, gdy życic umysłowe i narodowe polskie skupiało się w nielicznych towarzystwach filantropijnych i kulturalnych, towarzystwa te utrzymywały sic z ofiarności społeczeństwa; a ileż legatów na cele naukowe przyszło z tej ziemi najcięższego ucisku na rzecz Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie? Nazwiska Ty-

Bibliolcka im. Wróblewskich w Wilnie.

zenhauzów, Tyszkiewiczów, Kmitów, Rusieckich i inne dobrze zapisały się pod tym względem. „Wileńskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk'*, założone w l'J07 r. zawdzięczało swoje powstanie i utrzymanie ofiarności wielu rodzin i osób głównie spośród zicmiaństwa, które na rzecz tego Towarzystwa darowywały swoje biblioteki, archiwa i zbiory muzealne (Tyszkiewiczowie, Łęscy, Przcżdzieccy, Montwiłłowie, Zaborscy, Jelscy — także pisarze, jak Karłowiczowie, Orzeszkowa i inni). Wielka biblioteka wileńska im. Wróblewskich powstała znowu w Wilnie po 1905 roku dzięki szczodrobliwości mccena-sowskiej wybitnego prawnika i zbieracza Tadeusza S tani s 1 a w a W r ó h 1 e w s k i e g o, który przeznaczył na ten