0024

25

Wśród druków emigracyjnych znajdują się rzadkie dzisiaj broszury historyczno-polityczne z h 1850—51, drukowane w Besanęon, Nantes, Paryżu, Poitiers, Strassburgu i Londynie. Oprócz tego są czasopisma emigracyjne, np. »Zjednoczenie« z r. 1841 i »Zbratanie« z r 1847.

Najbardziej interesująco przedstawia się rok 1848. Na tle zebranych przez twórcę bibljoteki broszur, poszczególnyeh numerów gazet, politycznych lub humorystycznych, polskich i niemieckich (Berliner Krakehler, Kladderadatsch itd.), rysują się niezmiernie żywo nastroje narodu niemieckiego, wywołane wypadkami ówczesnemi. Do unikatów należy bogaty zbiór plakatów, ogłoszeń i odezw politycznych z r. 1848. Zawiera on pomiędzy innemi odezwy rozmaitych klubów politycznych w Poznaniu i Berlinie, odezwy generała Colomb’a do ludności wielkopolskiej, odezwy stronnictw politycznych do Zgromadzenia Narodowego we Frankfurcie nad Menem, komunikaty i proklamacje tegoż Zgromadzenia, dodatki nadzwyczajne do gazet, donoszące o wypadkach we Frankfurcie nad Menem, we Wrocławiu, w Wiedniu i w Pradze. Wspomnieć także należy protokoły posiedzeń sejmu w Berlinie, stenogramy posiedzeń parlamentu berlińskiego z 1. 1848-51 (22 tomy), sprawozdania sejmu Wielkiego Księstwa Poznańskiego (20 tomów), i wreszcie zbiór broszur Ligi Polskiej z 1. 1848-50, z autografami Cieszkowskiego, Libelta, Potworowskiego i Lipskiego. Interesujący jest również zbiór utworów literackich autorów niemieckich, sympatyzujących z Polską.

Dzieła historyczne francuskie odnoszą się głównie do wielkiej rewolucji i epoki Napoleona, a także do pewnych okresów historji Polski, jak np. rozbiorów, powstań itp. Dobrze zaopatrzony jest także dział polityki, w którym uwzględniono znowu specjalnie sprawę polską.

W dziale literatury polskiej znajdują się wszyscy wybitniejsi pisarze XVI—XIX wieku. Literatura francuska i niemiecka jest mniej dobrze reprezentowana. Na wzmiankę zasługuje zbiór klasyków starożytności w przekładach polskich XVIII i XIX wieku.

Dla uzupełnienia opisu bibljoteki lewkowskiej wspomnieć jeszcze należy bogaty zbiór programów gimnazjum polskiego w Ostrowie, którego Wojciech Lipski był założycielem. Księgozbiór jego uzupełnia obecnie Jan Lipski, (syn właściciela), dziełami współczesnemi rozmaitej treści, oraz żona jego beletrystyką polską, francuską, angielską i niemiecką.