10479 skanuj0053

98    4. Modelowania I pomiar...

„potęga w stosunkach międzynarodowych to zdolność państwa do użycia swych materialnych i niematerialnych zasobów w sposób, który wpłynie na zachow ania innych państw*’⁵⁷. W stosunkowo świeżym opracowaniu RAND Corporation poświęconym pomiarowi potęgi w erze post industrialnej, znajdujemy następując^ de linieję: ..potęgę państwa można zdefiniować po prostu jako zdolność do osią-! gania celów strategicznych poprzez zamierzone działanie”²¹.

7. definicji Sloessingera wynika, że na ogólną strukturę potęgi składaj.) się czynniki materialne i czynniki niematerialne (duchowe). Te ostatnie często d/ieli się na czynniki intelektualne i moralne. Potęga jednostki politycznej będzie więc ] równa iloczynowi potencjału materialnego M potencjału intelektualnego / ora/ potencjału moralnego D, co mo/na ująć w zapisie formalnym**:

SUukiuię |K>ięgt muziid icz ująć jako swoistą uamlunuucję lego 'pojr/cma. Można by więc wyróżnić: zasoby (potencjał materialny), strategię oraz wolę i za*! pisać jak niżej;

gdzie

r potęga,

Z zasoby (puieucjat iiiaiciitiiny). $- strategia jednostki politycznej: W - wola realizacji strategii.

Wicie kategorii zbliżonych Uo pojęcia potęgi często definiuje się prawie idk samo jak to pojęcie. Dotyczy to zwłaszcza potencjału wojennego i potencjału obronnego, którymi operują przede wszystkim nauki wojskowe, ale też nauka o stosunkach międzynarodowych. W jednej z definicji czytamy: „po-.-lencjałem wojennym zatem nazywam te środki i zasoby osobowe, materialne, jak również te wartości moralne narodu, które w razie wykroczenia wojny poza ramy przewidywań i planów operacyjnych pozwalają sile zbrojnej pańv stwa trwać, które pozwalają na jej wzmocnienie lub leż powodują jej siopnia-j wy upadek”**.

Według innej definicji „potencjał obronny i wojenny) u> całokształt możliwości materialnych i moralnych państwa, które mogą być wykorzystane do re-

J. G. Stocssingci. /Ac    HwW/««ih» n «■» n«u. KaoUocu Huusc. Ne»

1969. s.27-

•’* A. J. Telli*, J. L Biali), Ch, Uyuc. M. McFhcison, J. Sołlmgci. Skusuruig AtuUmul Power » iK\ PuiimJutmut .4gt. Aieufytis homibuok, RAND 2000. s. 44 (w»»wnd.uig. pubłicuio—/ MK/MRIIIO).

** ft>r. n|>. L. Moczulski,    *.<• Poupftt •» vuuit i/Hieeinenl, Helion*. Wam/awa IW/,

» 402 403.

• T. Zikumki, OgawieW mĄ .wn«7 * poMWr, Wa)4iwy InnyM Naukowo-ntwmowy, Waruaw* |0W. % '

aluacji celów wojny’’*¹. W świetle powyższego można stwierdzić, że potencjał obronny (wojenny) 10 potęga państwa ukierunkowana na potrzeby obrony (woj ny). Potrzeby obronne mają charakter ciągły, gdyż jednostki polityczne są /a wt/e zawieszone między pokojem a wojną, a więc ścisłe rozróżnienie potr/ch pokojowych i obronnych jest raczej niemożliwe. Prowadzi to nas do wniosku, la pojęcie potęgi w zasadzie pokrywa się 2 pojęciem potencjału wojennego (obronnego), tyle że pierwszego używa się raczej w nauce o stosunkach międzynarodowych, a drugiego - w naukach wojskowych.

4.3.2. Potęga .twaiua 1 ..łfiięhhd"

Podział potęgi ua „iwaiuą' 1 „miękką w nauce stosunków międ/ynarndo wych utrwalił Joseph S. Nye, Jr^c.

Nye mówi o zmieniających się ziodiach jMięgi państw. Za innymi |*mU.h 'l.i. że jeśli idzie o źródła potęgi, zmieniają się akcenty - od nacisku na siłę wojskową i podbój, co było charakterystyczne dla wcześniejszych oktetów, w kierunku takich czynników, jak technologia, edukacja i w/iosl gospodarczy. Tak samo jednak jak innych form potęgi, potęgi ekonomicznej nie mofne mierzyć po prostu w kategoriach zasobów materialnych. Niematerialne 1*kii są ważne*⁵.

Do autorów, którzy podjęli tcrrMiykę twardej i miękkiej potęgi, należy m m Robert Cooper*⁴. Nn samym wstępie stwierdza on. że Ameryka ucieleśnia iwai (lą potęgę, a Europa miękką. Innymi słowy, Europa jawi się jako potępi«ywilna (cMItan power)^3S. T\varda i miękka potęga to dwie strony lego samego metalu Nic ma miękkiej polęgi bez Iwardej, lak jak nie ma twardej potęgi bez miękkie) Także na arenie międzynarodowej, nawet z jej anarchią i polityką siły, uwala stmianu wymaga legitymizacji miękkiej, ale i iwardej potęgi*⁴.

W ostatnich kilkunastu lalach zagadnieniem potęgi państw (twardej i miękkiej) i jej roli w stosunkach międzynarodowych zainteresowali się też Chińczycy (m.in. pod wpływem teorii Josepha Nye'a). Na określenie potęgi państwa

*' Leksykon twnC. nyjłKwuij. W)Ua«viiKl*o MON, Wai»4d«d i979, s. 324.

■' Zob. Joseph S. Nye. Jr.. Thu changlng mm* ofnorldponer. „Political Science Quaiieily“ iwo. 1.105, nr 2 (Summer), 1.177-192 (www.mcntbert.sbaw.es). Jest 10 fragment książki Bmrnd to /.W The chunging natur* uf American poner, Basic Books, New York 1990. Zob. leł: lenie, Th* Hm, fih uf Soft Power, H»rvsrd Business School „Working Knowledgc" 2004. August (www hhsMk.libk cdiii, ienźe, Sqfl Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej. Wydawnictwa Akademickie 1 Profesjonalne, Warazawu 2007.

¹¹ Por J. S. Nye. Jr„ The Chtmging Hanu* . dz eyi.. > IBI

“ /ob. R. Cooper. Hani/toner, tujl /mimer mul the goais ufili/Mwi**}, | w:) D. Held. M, Ko*-nig-Atchihugi (red ), American Power In th* 21- Century, Polily Press. Cambridge 2004.1.167.

|X0(www.cu ini./ncdoca).

" Por. lamto, a. 2.

^H Por tamto, a. 13 IA