16 (66)

202    *• ^^oc5siawy tomumkacji

5.    Jaki typ wiadomośd niewerbalnych jest najważniejszy dla budowania poczucia wspólnoty z innymi? Wyjaśnij swoją odpowiedź-

6.    Wiedza na temat wykorzystywania sygnałów niewerbalnych w bardziej skuteczny sposób mogłaby dać ludziom nieuczciwą przewagę i ponióc im w manipulowaniu, oszukiwaniu oraz wprowadzaniu innych w błąd. Jakie wskazówki etyczne sformułowałbyś dla osób. które chcą komunikować się niewerbalnie w lepszy sposób?

Umiejętności

Ćwiczenia indywidualne

1.    Na kartce papieru zrób lisię typów wiadomości niewerbalnych opisanych w tym rozdziale. Następnie, obok każdego typu wiadomośd opisz, jak kompetentnie je wykorzystujesz. Wskaż, jak mógłbyś poprawić swoje wykorzystanie każdego rodzaju sygnałów niewerbalnych.

2.    Poobserwuj kilka środowisk, w których się komunikujesz-- kampus, praca, dom. Jak ich aranżacja przestrzenna wpływa na komunikację? Czy istnieją niepisane zasady związane z przestrzenią i jej wykorzystaniem?

Ćwiczenia w grupach

1.    Stwórzric małe gmpy składające się z 4 do 6 studentów. Wybierzcie dwóch studentów do odegrania opisanych dalej scenariuszy przez 5 do 10 minuL W trakdc odgrywania scenariuszy, możecie wykorzystać komunikację werbalną i niewerbalną. Pozostałe osoby w grupie powinny obserwować odgrywanie ról i robić notatki na temat tego, jak dwoje aktorów wykorzystuje sygnały niewerbalne w celu zastępowania, powtarzania, uzupełniania, akcentowania słów lub im zaprzeczania oraz regulowania interakcji. Zaobserwujde, jakie rodzaje wiadomośd niewerbalnych aktorzy wykorzystują, a następnie omówcie z nimi sposób odgrywania ról.

Scenariusz I: Student prosi profesora o zmianę stopnia za esej egzaminacyjny. Na początku student podchodzi do profesora zaraz po zajęciach w sali, a następnie dyskusja ma miejsce podczas dyżuru profesora w jego pokoju.

Scenariusz 2: Jeden osoba podchodzi do drugiej, by umówić się na randkę: w stołówce, w bibliotece lub w barze.

2.    Stwórzcie grupę 6 studentów. Napiszcie każdą z sześdu podstawowych emocji na kawałku papieru. Niech każdy student wyciągnie kawałek papieru z kapelusza i zademonstruje wylosowaną emocję reszcie grupy. Zadaniem grupy będzie odgadnięcie. jaka emocja jest przedstawiana. Zauważcie, że jeżeli powstają trudnośd w określaniu emocji, to wynikają one z tego, żc emocje się mieszają.

Rortnaf 5. Komunikacja niewerbalna

203

Literatura

Aguinis H., Simonsen M.. Picrre C (1998). fclflctts of nonverbal behavior on pcrceptiom of power bascs. Jourtuil of Social Psyrholagy, 138^4. 455—170.

Anolli L.. Ciccri R. (1997). The voice of dccepiion: Vocał strategies of naivc and abłe lian. Journal of Naniftbal Behaiior, 21/4, 269-285.

Benie G.. Donaghy W., Suwclack D. (1998). Sex diflirrcnces in body roovemcnts and vbual attention: An intcgraied analysis or movemm( and gazę in mixed-5cx dyads. Journal of Notntrbal Behaiior, 22/1, 31-58.

^BcrS J*» P*»^cr K. (1990). Social relammships and the lack of social relaiionships. W: S.W. Duck, R.C. Sflver (red.), Penonal relalionships and support (s. 10-1-221). London: Sagę.

Briiuu D. (1996). Talking hands. Terhndogual Rmew, 99/3, 10.

Brook D. (1997). On nonverbol rcpresentaiion. British Journal of Aaihetta, 37/3,232-246.

Burgoon J.K. (1994). N^Tonvcrbal signals. W: M.L. Knapp, G.R. Miller (red.), Hamlhook of interpersanal (ommumralion (wyd. 2). Thousand Oaks. CA; Sago.

Burgoon J.K., Buller D.B.. Woodali W.G. (1989). Nomwrbai commumcation: The unspoken dialogue. New York: Harper & Row.

Buss D.M. (2003). Euolucja po uf danin. Gdańsk: GWP.

Cashdan E. (1998). Smiles. speech, and body posturę: How women and men display sociomrtric status and power. Journal of Wonverbal B/havior. 22/4, 209-228.

Christcnfeld N. (1993). Does ii hurt to say um? Journal of Nonvcrl/ai Behaiior, 19/3, 171-186.

Cos Luizo M. (1992). Training students to dccode veibal and nonverhal cues: Elfects on confidcnce and performance. Journal of Educational Psychology, 84/3, 308-313.

Duke M.. Nowicki S. (1995). Children whb don't lit in need help. The Brown Universiły Child and Adolrsrenl Behai ior Islter, 11/4, 1.

F.kman 1*.. Fricsen W. (1975). Unmasking ihefaee. F.nglcwood Clilfs, NJ: Prenticc Hall.

Fccley T.H., dcTurck MA (1998). Hic bchavioral correlates of sanctioited and unsannioned dcccptive cornmunication. Journal of Nomrerbal Behaiior, 22/3, 189-204.

Fernandez-Dols J., Sanchez f., Cartera P., Ruiz-Belda M. (1997). Are spontaneous cxprcssions and cmotion* linkedr Journal of Som«rknl Behaiior, 21/3. 163-178.

Goode E. (II maja 1999). To tell truth. it*s awfully hard lo spot a liar. New York Times, F-l

Hall E.T. (2001). Ukryty wymiar. Tłum. Teresa Hołówka. Warszawa: Muza.

Hall J.A (1996). Touch. status, and gender al prołoaional ineetings. Journal of Nonverhal Behaiior, 20/1, 23-44.

Hall Jj\., Harrigan J.. Rosemhal R. (1995). Nonverbal behavior in clinidan-paticnt internet ion. Applied and Prevenlive Psyrhology, 4/1, 21-27.

Jones S.F... Brown B.C. (1996). Touch atlitudes and beliaviors. recollccrions of early childłmod touch, and social self-tonfidence. Journal of Nonuertral Behaiior, 20/3. 147-163.

Jourard S. (1996). An empirira] study of body accessibility. British Journal of Social and Clinical Psychology, 5, 221-231.