nHMMHMWHH
zmniejsza się, zwłaszcza gdy jednocześnie występują skąpe przychody promieniowania. Nadmierne uwilgotnienie, odpowiadające wskaźnikowi suchości RIL ■ r < 0,4 stwarza warunki do panowania roślinności tundrowej albo bagiennych zarośli w klimatach tropikalnych. Lasy nie mają tam sprzyjających warunków z powodu trwałego nasycenia wodą gleby i braku natleniania systemu korzeniowego.
Roczne przyrosty biomasy (w gramach węgla na 1 m2 powierzchni terenu) odpowiadają rozmieszczeniu głównych typów klimatu, przy czym największe znaczenie dla produktywności mają warunki wilgotnościowe. Znaczenie opadów dla produkcji biomasy obrazuje rysunek 13.5, z którego wynika, że maksymalną produktywność zapewniają opady rzędu 200 mm. Jest to zarazem największa zdolność transpiracyjna roślin - więcej wody nie mogą one już „skonsumować”. W podobnych warunkach termicznych produktywność na obszarach wilgotnych i suchych pozostaje w relacji co najmniej jak 6:1. Natomiast przy takim samym uwilgoceniu, produktywność na obszarach ciepłych i chłodnych pozostaje | w stosunku 2 :1. Są to oczywiście tylko orientacyjne oceny, wykazują one jednak znacz-
Tab. 13.1. Produkcja pierwotna netto biomasy w najważniejszych ekosystemach (wg White’a i in., 1992)
Ekosystemy |
PPN (kg/m2 rok) |
Lasy tropikalne |
2,2 |
Lasy liściaste strefy umiarkowanej |
1,2 |
Lasy borealne |
0,8 |
Zarośla krzaczaste |
0,7 |
Sawanny |
0,9 |
Stepy |
0,6 |
Tundra |
0,14 |
Roślinność pólpustynna |
0,09 |
Bagna |
2,0 |
Estuaria |
2,5 |
Szelf kontynentalny |
0,36 |
Otwarty ocean |
0,125 |
Uprawy rolne |
0,65 |