18382 Zdjęcie1290 (3)

■IW IMAMM / ('.'////W tHbnuktofo td Mej |

niltiatwplywó* ^tr°d°*

*0» Mikt ^

z i.r/Wl «... ...    UlIMF

ĘĘĘĘĘlJi;

iKdwtflu

pmttwU

iCMiukd

*₍ KfjWflfOlW 0/# Wił l‘łl PF¹ >«( «nr 0^ Ipoltan* witne (Ilu Iwty ft^ni ipolrciotto, u pr/ykkd dl» mb-radujriycli scrf/fów, limticydi tulalonych g|| kulturowych iwoiityeh ról ipalecuiych, dli kretów tpghanjth, w jikith Unitu wykonywane, dli In-nych wfkomców, kuny mają Mont lig do tych mydl worów kulturowych, onu dli ciłonkiw tbk. mroki, zainteresowanych wpływem, jikl Uhle Winicie magii wywicat iu Ich tydt Tik urno jik w przypidku ról totalnych wiele wariacji taktuje się jiko pozbawione większego miotali pnejiwy rój-ale Indywidualnych, nie wykraczające pou granice danego moru kulturowego, 14 jednak i Uleje, które octmi lig jiko niepożądane wykrooenii, zasługujące iu ukaranie. Zdarzaj się rirnei innowacje, które myśliciele, usposobieni krytycznie wobec tradycyjnych wzorów, uważają za pożądane; mogą one w końcu prowadzić do pojawienia się nowych ról społecznych.

Ze względu nu uderzające analogie między funkcją aktora teatralnego i funkcją jednostki, która współpracuje z pewną liczbą partnerów w stosunkach społecznych, czujemy się uprawnieni do zachowania terminu rola ipolecm i stosowania go w porównawczych badaniach systemów stosunków społecznych, w których jednostka jest postacią centralną.

Zanim jednak przejdziemy do dalszego ciągu naszych wywodów, musimy wyjafait pewne różnice między naszym podejfciem do owych systemów i podejściami wprowadzonymi ostatnio przez niektórych psychologów społecznych, antropologów i socjologów.

notra koncepcji uczestnictwa jednostki w ŻYCIU SPOŁECZNYM

Wydaje się, że cztery wymienione wylej składniki - osoba, krąg społeczny, obowiązki i prawa - możni odnaleźć w każdej roli społecznej i żadna rola ipo-

_I#e™ nic moM byt i*Wyc» +mń*tm t*>_: ,«h u-_Wł*l«dni*nla. TymaMW w»#)u irorctyfców rW «po-Jccznsch pomija całkowicie bMbmt    epnleei-

nych- Niektórzy * nich, twlwrcMi piydwlofimh M»-tacuil. Skupiają cmtą u«hR na postawach t czynnościach indywidualnych wykonawców. Zapominają oni. te jednostka nie mole sama wykonywać roli społecznej, gdyt w ciąga jej wykonywania Jej postawy I czynności są zalotne od postaw i czynności uczestników Jej kręgu t na odwrót. Przegląd ogromnej różnorodności I zmienności kręgów społecznych, od których zalety wykonywania ról społecznych przez Jednostki i które same są od niego zależne, wykaże niewłaściwość tego podejścia społecznopsychologicznego. Szczególne znaczenie ma różnica między kręgami społecznymi. ukształtowanymi przed wejściem do nich Jednostki lub nawet (Jak krąg rodzinny dziecka) przed Jej urodzeniem, a kręgami, dobieranymi stopniowo przez samą jednostkę odpowiednio do potrzeb, wynikających z zamierzonej roli.

Z drugiej strony, niektórzy socjologowie popadają w przeciwną skrajność i utożsamiają krąg społeczny ze zorganizowaną grupą społeczną; zakładają oni, te każda rola społeczna Jest integralną częścią „struktury" jakiejś grupy. To, oczywiście, prawda, te wiele ról społecznych Jest składnikami grup zorganizowanych. Kiedy zajmiemy się grupami społecznymi, zobaczymy, co to znaczy. Liczne l różnorodne role społeczne są Jednak wykonywane w kręgach społecznych, których uczestnicy nie tworzą zorganizowanej grupy, chociaż są pozytywnie zainteresowani tą samą Jednostką i z nią współpracują. Niekiedy z biegiem czasu taki krąg społeczny tworzy z inicjatywy osoby* centralnej lub Jakiegoś innego uczestnika grupę zorganizowaną; na przykład, krąg wyznawców proroka tworzy nową sektę lub krąg zwolenników przywódcy politycznego nową partię polityczną. Jednakie sam fakt poprzedzania grupy zorganizowanej przez krągnie zorganizowany wystarczy, by obalić doktrynę, według której wszelkie role społeczne są częściami organizacji

grupowych*

3X7