20780 skanuj0035 (24)

158 4. Przyrodnicze aspekty turystyki zrównoważonej

czy Białowieskiej), przy czym blisko 5726 ha (54,3%) stanowią tereny objęte ścisłą ochroną, nieco ponad 4438 ha (42,2%) obszary czynnej ochrony, a ponad 353 ha (3,5%) tereny ochrony krajobrazu. Park otacza otulina, której powierzchnia wynosiła w 2010 r. ponad 3224 ha [http://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id= 104&Itemid=178]. Pod względem administracyjnym Białowieski Park Narodowy dzieli się na 3 jednostki: 2 obręby ochronne oraz Ośrodek Hodowli Żubrów (z 3 rezerwatami hodowlanymi i Rezerwatem Pokazowym Żubrów).

Białowieski Park Narodowy obejmuje tereny uważane za najlepiej zachowany las naturalny w nizinnej części Europy Środkowej. Największą powierzchnię zajmują lasy grądowe, bory sosnowe i lasy łęgowe. Na terenie parku występuje 809 roślin naczyniowych, ok. 120 gatunków ptaków i 52 gatunki ssaków [http://bpn.com.pl/index.php ?option=com_content&task=view&id=104&Itemid=178], w tym ponad 450 żubrów, które są uważane za symbol parku i główną jego atrakcję. Według oficjalnych danych w 2008 r. Białowieski Park Narodowy odwiedziło ponad 82 000 osób (tab. 17), aczkolwiek zdaniem G. Rąkowskiego [2004] liczba turystów odwiedzających każdego roku jego obszar sięga 200 000. Jednymi z głównych celów odwiedzin turystów jest wspomniany Rezerwat Pokazowy Żubrów, a także Obręb Ochronny „Orłówka” (fot. 25 na wkładce).

Można przyjąć, że drugim co do znaczenia parkiem narodowym w województwie podlaskim jest Biebrzański Park Narodowy, aczkolwiek z punktu widzenia niektórych ekspertów (również autora tego tekstu) unikatowe cechy jego środowiska przyrodniczego sprawiają, iż jego atrakcyjność przyrodniczo-turystyczna jest większa niż Białowieskiego Parku Narodowego. Jak podano w tabeli 17, Biebrzański Park Narodowy zajmuje 59 223 ha, przez co jest największym parkiem narodowym w Polsce. Chociaż tereny porośnięte lasem zajmują w nim jedynie 26,3% (15 547 ha) powierzchni, a grunty orne aż 30,7% (18 182 ha), głównym walorem parku są tereny uznawane za nieużytki, które stanowią aż 43,0% (25 494 ha) [http://www.biebrza.org.pl/index.php]. Ich wyjątkowość polega na tym, iż są to na ogół tereny bagienne, które są głównym miejscem występowania licznych gatunków ptaków wodno-błotnych - uznawanych za najważniejszy element biocenozy parku. Z tego też powodu w 1995 r. Biebrzański Park Narodowy włączono do terenów objętych tzw. konwencją ramsarską (nazwa pochodzi od miasta Ramsar w Iranie, w którym w 1971 r. podpisano porozumienie o ochronie obszarów mokradeł) i stał się jednym z czołowych na świecie obszarów odwiedzanych przez osoby uprawiające turystykę ornitologiczną [Zajączkowska 2000]. Tereny położone wzdłuż Biebrzy i okoliczne mokradła zamieszkuje 271 gatunków ptaków, spośród których 180 ma tu swoje obszary lęgowe. Szczególnie charakterystyczne dla Biebrzańskiego Parku Narodowego są: wodniczka (Acrocephaluspaludicola), dubelt (Gallinago media), kro-piatka (Porzana porzana), orlik grubodzioby (Aąuila clanga), derkacz {Crex crex) i iybit-wa białoskrzydła (Chlidonias leucopterus) [http://www.biebrza.org.pl/index.php7strona =50]. Poza licznymi gatunkami ptaków w Biebrzańskim Parku Narodowym żyją liczne gatunki ssaków (w tym wilki, jak również licznie występujące łosie, wydry i bobry), ponad 700 gatunków motyli (w tym 94 dzienne) i 448 gatunków pająków [http://www. biebrza.org.pl/index.php7strona=50].