21318 Kozielecki10

Jakie będą dalsze losy takiego kierunku? Maslow powiedział kiedyś, że w przyszłości cała psychologia stanie się „humanistyczna”. Nie podzielam tego poglądu. Nie wydaje się prawdopodobne, aby dość arbitralne założenia na temat natury ludzkiej zostały przyjęte przez społeczność uczonych. Zwolennicy koncepcji poznawczej, która jest bardziej dojrzała i zaawansowana; mają znacznie większe szanse stworzenia psychologicznej teorii człowieka, która uzyska większą akceptację badaczy. Nie odrzucam hipotezy, że w przyszłości psychologia humanistyczna będzie zamkniętym rozdziałem w podręczniku historii psychologii. Nie mamy jednak dostatecznych podstaw, aby powiedzieć, że tak będzie na pewno.

Rozdział III

Dwa stanowiska wobec wiedzy psychologicznej

1 Znany psycholog humanistyczny, A. H. Maslow, powiedział kiedyś dość nieostrożnie, że „świat będzie ocalony przez psychologów albo nie będzie ocalony wcale [...J Przyszłość gatunku ludzkiego bardziej opiera się na ich ramionach niż na jakichkolwiek innych żyjących obecnie gm pach ludzi”¹⁰. Pogląd ten cytuję z wyraźnym zażenowaniem. Mimo pew nej solidarności zawodowej nie mogę powstrzymać się od komentarza, iz jest on zdumiewająco naiwny i totalnie błędny. Zawsze uważałem, że po znanie motywacji człowieka i jego systemu wartościowania zależy od wy siłku całej rodziny nauk, takich jak socjologia i historia, psychiatria i pedagogika, nauki polityczne i psychologia. Żadna z tych nauk nie ma paleniu na badanie wzorów zachowania i żadna z nich nie może zajmować wyia źnic uprzywilejowanej pozycji. Nie chodzi zatem o to, aby osiągnięciom psychologii przypisywać jakąś niezwykłą rolę, chodzi o to, aby je rzeczy wi\ cie dostrzegać i wykorzystywać, aby pod ich wpływem zmieniać potoczne wyobrażenia o rozwoju i zaburzeniach osobowości, o emocjach i motywai |i W tej popularnej książce próbowałem wykazać, że osiągnięcia le są znaczące. Psychologowie zgromadzili bogaty materiał empiryczny, na które

¹⁰ Cytuję za: M. S. Vitclcs, Psycbology loday: fact and foible, „American Psydiolo gist” 1972, nr 7.

257