Odolejacze (separatory) to urządzenia do usuwania z wód zęzowych zanieczyszczeń olejowych w takim stopniu aby zaolejenie wody usuwanej ze statku do morza (na akwenach dozwolonych przepisami do zrzutu) nie przekraczało 15 ppm, tj. 15 części wagowych oleju na milion części wagowych usuwanej wody (np. 15 g oleju na tonę wody).
Odolejanie może odbywać się metodą sedymentacji grawitacyjnej, filtrowania, koagulacji, koalescencji i absorpcji.
Nowoczesne odolejacze spełniają wymagania odpowiednio niskiej koncentracji zanieczyszczeń olejowych w wodzie zrzutowej oraz są łatwe i niekłopotli-we w obsłudze. Zrezygnowano ze stosowania metod filtracyjnych i absorpcyjnych jako uciążliwych z powodu konieczności dość częstej wymiany wkładów filtrów czy absorberów oraz ich magazynowania i utylizacji. Metoda koagulacji okazała się stosunkowo mało skuteczna i odolejacze pracujące na tej zasadzie w praktyce osiągały zanieczyszczenie wody wydalanej w granicach 100-fl50 ppm, co nie odpowiada współczesnym wymogom.
Koagulacja polega na kumulowaniu w czasie przepływu wody przez wnętrze odolejacza drobnych cząstek oleju w większe skupiska, które gromadzą się w odpowiednich partiach odolejacza, skąd można je odprowadzać do zbiornika oleju oddzielonego (odseparowanego).
1
2
Rys. 8.1. Działanie wkładu koalescencyjnego 1 — płyty koalescencyjne; 2 — woda zęzowa z „rosnącymi" kroplami oleju
Koalescencja jest procesem podobnym do koagulacji, odbywa się jednak w obecności wkładu koalescencyjnego, tj. odpowiednio ukształtowanego materiału w postaci pakietu płyt falistych lub perforowanych, złoża granulatu, pakietu siatek, tkaniny welurowej itp. Wkłady koalescencyjne wykonane są z materiału olejofilnego, tzn. łatwo zwilżającego się olejem, np. polipropylenu lub polietylenu. Dzięki swym własnościom przyciąga on nawet bardzo drobne cząsteczki oleju, które łączą się (rosną) w większe drobiny i krople mające znaczną siłę wyporu w stosunku do wody tworzącej fazę ciągłą mieszaniny lub
409