25590 IMGs87

2. możliwość i skuteczność używania przez pacjenta aparatu słuchowego,

K wymagania stawiane aparatom słuchowym’⁰⁴⁵;

1 psychologa klinicznego (surdopsychologa) - ustalenia, czy dziecko jest «Mmr. normie psychicznej i rozwojowej, a więc m.in. oceny dojrzałości Satełnej, dojrzałości emocjonalnej, sprawności motorycznej, rozumienia pojęć języka werbalnego i migowego, ustalenia ewentualnych deficytów roz-wtBjtfntjn.il współwystępujących z uszkodzeniem słuchu, zaleceń dotyczących ^KBtnrna podręczników szkolnych (ustalenia zależności między wiekiem ■Mhykałoym dziecka i uszkodzeniem słuchu a jego możliwościami w ucze-mu się ttd. L Psycholog kiuuczny powitnen także udzielić pomocy psycholo-| gicznej i to zarówno osobom słyszącym zajmującym się niesłyszącymi, jak i osobom z uszkodzonym słuchem, dopomagając w wyjaśnieniu m.in. ich re-! akcji na upo ś ledze ni e i motywów zachowań. Złożoność zagadnień wiążących gjgS uszkodzeniem słuchu wymaga me tylko badań w gabinecie psychologa, lecz: także obserwacji dziecka z uszkodzonym słuchem w środowisku rodzinnym. szkolnym, a osoby niesłyszącej dorosłej w zakładzie pracy, w rodzinie, anz ścisłej współpracy z nauczycielem, rodzicami, pracownikiem domu kultury dis osób rriesłyszacych. Praca surdopsychologa, zajmującego się praktyką psychologiczną. jest szczególnie ważna w naszym kraju, gdzie obok lekarza -psycholog test drugą osobą, która w praktyce podejmuje się diagnozy i for-muicrwania zaleceń dotyczących praktyki rehabilitacyjnej i rewalidacyjnej. Bhpm psychologiczna ma charakter dynamiczny i jest traktowana rozwojowo, stąd powinna być sukcesywnie ponawiana.

Pedagog dokonując diagnozy wychowawczej interesuje się głównie tym, jriD wychowanek jest w porównaniu z tym, jaki wychowanek być może i być pSMMw*. Innymi słowy, diagnoza pedagogiczna to rozpoznanie aktualne-go stanu rzeczy, ze względu na stan rzeczy postulowany (cci wychowawczy) ^^■Mp^zawzgłędnicniem warunków i sposobów jego osiągnięcia.

jgppl^od^Bgika zajmując się m.in. ustalaniem zasad i reguł postępowa-ppatewaJidacyjnego w odniesieniu do osób z uszkodzonym słuchem jednoczy diagnostycznego wszystkich dyscyplin surdologicz-ze wzgjędu na właściwy jej ceł, jakim jest wszechstronny rozwój oso-■■■ptiy-osobowości poznającej, rozwijającej się i zdolnej do samorozwoju

języka i mowy. Osoby niesłyszące nie stopniu posługują się językiem w postaci

mowy i pisma. Często równie ważną, a nawet ważniejszą rolę, poza nauką ję-rtka werbalnego, odgrywa w ich życiu język migowy. Diagnoza surdopeda-gogiczna powinna zatem umożliwiać ustalenie nie tylko liczby znaków (pojąć) dźwiękowych (mowa i pismo), ale i niedźwiękowych (język migowy -mowa migowa i język migany), ale także poziomu umiejętności operatywnego posługiwanie się nimi przez badanego w praktyce w aspekcie rozwoju jego dyspozycji kierunkowych i instrumentalnych. Diagnostę surdopedagoga będzie zatem interesować stan wyjściowy: a więc jaki wychowanek jest i jakimi możliwościami rozwojowymi rozporządza; co i jak zostało usprawnione; jak przebiega proces kompensacji oraz co jeszcze wymaga korekty, bądź też jak zostało skorygowane w procesie rewalidacji, czyli specjalnego nauczania i wychowania.

Diagnoza surdorewalidacyjna obejmuje więc rozpoznanie, ocenę skutków i w zależności od rozbieżności zachodzących między stanem rzeczy istniejącym w praktyce a postulowanym (program wychowawczy), zaproponowanie zmian w procesie nauczania — uczenia się i wychowania — samowychowania. Będzie ona dotyczyć nie tylko tego, co niesłyszący wie oraz jakie są jego przekonania moralne, ale także tego, jak nabywaną wiedzą się posługuje (operatywne posługiwanie się mową dźwiękową i pismem, wiedzą przedmiotową) i jak jego wiedza o tym, co godziwe i jego przekonania moralne manifestują się w życiu. Diagnoza surdorewalidacyjna jest diagnozą dynamiczną, czyli określa nie tylko to, jaka osoba niesłysząca w danym przedziale czasu metrykalnego jest, jaka jest jej samowiedza, ale jaką się staje w swej aktywności poznawczej, emocjonalnej, wolicjonalnej, moralno-społecznej i fizycznej.

Aby ocena postępów dziecka była pełna, ważne jest nie tylko rozpoznanie i określenie tego, jak ono się uczy, jak się rozwija i czego się wychowanek nauczył, ale także tego, jakimi metodami, w jakich uwarunkowaniach organizacyjnych, szkolnych i pozaszkolnych, kształci się i wychowuje. Diagnoza wstępna, czyli opis, ocena i konkluzja w pedagogice jest niewystarczająca, musi uzupełniać ją tłumaczenie, postulowanie i stawianie hipotez²⁴⁷. Ocena kontekstów rozwojowych, uwarunkowań genetycznych wymaga określenia możliwie wszystkich czynników, w aspekcie interdyscyplinarnym, które składają się na powodzenie bądź jego brak w pracy poznawczej niesłyszącego ucznia i wychowawczo-dydaktycznej nauczyciela.

Patrz: A. Podgórecki, Charakterystyka nauk praktycznych. PWN, W; a także S. / i e m i k i, Problemy dobrej diagnozy, WP. Warszawa 1973,

247