32483 skanuj0048 (42)

SPfttSp/ gatunki wystawiano na pokaz, a bardziej pospolite (niedźwiedzie, ■jjĘferu, byka) zmuszano do walk ze sobą. Urządzano też polowanie na |Pllflm.in. strzelając do nich z łuków. Drapieżniki wypuszczano na bez-Ipinych ludzi, z reguły chrześcijan, których również torturowano na oczach ^^^^^rzybijano do krzyży, palono żywcem). Wiele takich walk przekształ-HgftSlę w krwawą i bezlitosną masakrę tysięcy zwierząt i ludzi. Po walkach Hppęrzęta^ występowali komicy i parodyśd. Był to ostatni występ dopo-Jf tjudniowy. Właściwe walki gladiatorów rozpoczynały się po południu. Walczą-BHmi-wrafeżnośd od rodzaju broni i stroju dzielono na cztery grupy. Aby j^^Mlowiśko było ciekawsze walczyli ze sobą przedstawiciele różnych grup. ■Hgipe' walka trwała do śmierci jednego z zawodników, ale pokonany lub B^piny . zawodnik mógł prosić o łaskę. O jego życiu lub śmierci decydował ^^^pwodniczący po zasięgnięciu opinii publiczności.

Hggnnyrn typem rozrywki było spędzanie wolnego czasu na spotkaniach ^Pplbmiowach w publicznych parkach i ogrodach. Uprawiano też niezbyt |a^i|ę^ce sporty (bieganie, rzucanie oszczepem, zapasy) na specjalnie wydzie-BM^h placach. W Rzymie było to Pole Marsowe.

litr-;

miast, osad i kolonii mierzi swe siły w rozmaitych konkurencjach, ijl stadionie mogącym pomieścić 40 000 widzów odbywały się pięciodniowi® zawody sportowe. Początkowe olimpiady obejmowały następujące konkurent ęje: biegi długodystansowe, pięciobój (zapasy, skok w dal, bieg, rzut dyskęrrlj i oszczepem) oraz boks. Z czasem włączono do nich wyścigi zaprzęgów oralT pankration czyli brutalną walkę wręcz, w której dozwolone bv^y niemal wszystkie chwyty. Najważniejszą konkurencją były trzy biegi na 192 metrowej bieżni z ubitej gliny: 1 długość bieżni - stadion, 2 długości - diaulos i 20 lubj 24 długości - dolichos. W zawodach uczestniczyli tylko mężczyźni, kobiehjg nie mogty uczestniczyć w igrzyskach olimpijskich, a kobiety zamężne niej mogły znajdować się nawet w pobliżu Olimpii. Co cztery lata odbywały się! specjalne zawody dla kobiet, zwane Herajami; trzy konkurencje biegowe dfe| dziewcząt w różnym wieku. Zwycięzców dekorowano wieńcami łaurowymLif Często otrzymywali oni też nagrody fundowane przez rodzinne miasta. Re&-| gijne znaczenie igrzysk podupadło po podboju Grecji przez Rzymian. Gsta-1 tecznie igrzyska zostały zakazane przez cesarza Teodozjusza w roku 394jj naszej ery. Tradycja igrzysk została podjęta po upływie 1500 lat po odkryciu! stadionu w Olimpii w 1875 roktK    rjjj

Starożytni Rzymianie udoskonalili i rozszerzyli terytorialnie turystykę grec-^j ką. Wędrówki Rzymian związane byty często z podbojami ludów wokół j basenu Morza Śródziemnego, zachodniej Europy i części terytorium azjatyc-; kiego. Z obszarów łych systematycznie zwozili do Rzymu trofea wojenne, żywność i niewolników. Podróżowali też dla samej przyjemności podróżowania.

Rzymianie przejęli w pełni i rozszerzyli grecką kulturę spędzania wolnego czasu, choć bardziej eksponowali konkurencje militame. Ich oferta rozrywkowa powiększyła się o wielkie widowiska teatralne dla kilkunastu tysięcy widzów, wyścigi rydwanów, \valki z dzikimi zwierzętami i walki gladiatorów. Budowano wiele obiektów sportowych i rozrywkowych, które przetrwały do naszych czasów i nawet dziś budzą wielkie zainteresowanie i podziw.

W szczególności byty to amfiteatry, które budowano w całym cesarstwie z przeznaczeniem do walk gladiatorów. Największy mógł pomieścić 50 000 widzów.

Walki gladiatorów w okresie cesarstwa (początek naszej ery - apogeum prześladowania chrześcijan) przerodziły się w krwawe widowiska, ciągnące się tygodniami (najdłuższe, którym przewodniczył Trajan, trwały 117 dni). Rozpoczynały się paradą gladiatorów, którym towarzyszyli kuglarze, tancerze i muzykanci. Następnie odbywały się walki z udziałem dzikich zwierząt.

3. FORMY WCZASOWANIA W WIEKACH ŚREDNICH

IpćŚredniowiecze jest epoką w dziejach Europy znajdującą się między starożytnością (TV-V wiek), a czasami nowożytnymi (koniec XV wieku). Początki ^średniowiecza wiążą się z upadkiem cesarstwa rzymskiego w 476, a za iponiec przyjmuje się datę odkrycia Ameryki w 1492 lub upadku Konstanty-giopola w 1453 r. Jest to epoka niejednolita, dlatego wyróżnia się średnio-pwiecze wczesne (do XI w.), jego rozkwit (X1-XIII w.) i zmierzch (XIV-XV w.). llCechy wspólne dotyczą życia gospodarczego i kulturalnego, ustroju oraz życia ; politycznego. W średniowieczu przeważała gospodarka naturalna i rozwijały się małe miasta. Średniowiecze byb epoką, w której kształtowały się nowe formy polityczne i społeczno-gospodarcze: monarchia stanowa, gospodarka towarowa; itp. Systematycznie rozwijały się też formy wczasowania (tabela 28),

68

69