Znaczący wkład w rozwój myśli socjologicznej okresu odrodzenia wniósł włoski humanista Niccolo Machiavelli, który zapoczątkował świecką teorię państwa. Poglądy swoje przedstawił w głównym dziele pt. „Książę”. Zgodnie z jego poglądami społeczno-politycznymi zasadniczym motywem ludzkich działań jest żądza władzy i posiadania. Warunki i metody efektywnego działania i realizacji tych wartości prowadzą jednostkę lub grupę społeczną do sukcesu. Jest to więc teoria o dużych walorach socjotechnicznych.
W okresie tym nowy nurt w myśli społecznej zapoczątkował Tomasz Morus. W dziele pt. „Utopia” sprecyzował główne założenia nowożytnego socjalizmu utopijnego, organizacji egalitarnego społeczeństwa.
Za twórcę socjologii uważa się francuskiego myśliciela Augusta Comte’a. Wkład Comte’a w powstanie socjologii jako autonomicznej nauki jest wieloraki, ale da się ująć w trzech zasadniczych tezach:
> Nadania nowej nauce stosunkowo szybko zaakceptowanej nazwy;
> Określenia przedmiotu badań socjologii;
> Zaoferowanie powstającej nauce specyficznych metod badawczych.
Terminu socjologia A. Comte użył pierwszy raz w 1837r. w swoim dziele pt. „Kurs filozofii pozytywnej”. Za przedmiot badań socjologii uznał on społeczeństwo stanowiące zharmonizowaną całość, składające się z elementarnych cząstek, zwanych rodzinami. Skonstruował także i unaukowił metody badania zjawisk społecznych, którymi zajmuje się socjologia. Metodami tymi są:
> Obserwacja;
> Eksperyment;
> Metoda porównawcza;
> Analiza historyczna.
Socjologie jako naukę o faktach społecznych (rełigia, język, prawo, moda, kultura) ujmował francuski uczony Emil Durkheim. Znajomość tych faktów jako regulatorów zachowań zbiorowości umożliwia badaczom lepsze poznanie rzeczywistości społecznej.
Największy wkład w rozwój socjologii i nauk pokrewnych położył Max Weber. Przedmiotem badań socjologii wg niego są działania społeczne, czynności, zorientowane na zachowania się ludzi. W analizach historyczno-socjologicznych M. Weber eksponował koncepcję typu idealnego, rolę charyzmatycznego przywódcy obdarzonego nadzwyczajnymi uzdolnieniami i możliwościami oddziaływania na innych ludzi. Zajmował się również problematyką struktury społecznej i zadaniami biurokracji.
Typy władzy wg Webera:
> Tradycyjna- oparta na dziedziczeniu;
> Charyzmatyczna- oparta na sile osobowości;
> Legalno-biurokratyczna- oparta o administrację, ład demokratyczny lub rządy autorytarne.