2

240

Ryc,'5»2. Wakuola i jej połączenia z siateczką śródplazaatyczną(ER), otoczką jądrową (HE) i plazaolemą (PI*), GA - aparat Golgiego, V - wakuola (wg Buvata)

Ryc.15.3. Kolejne etapy tworzenia się wakuol: 1) tworzenie się prowakuoli z siateczki śrddplazaatycznej, 2) łączenie się wakuol z prowakuolami lub'innymi wakuolaai, 3) inwaginacja tonoplastu i włączanie składników cytoplazny do wakuoli, 4) włączanie-do wakuoli pęcherzyków aparatu Golgiego (GA). GP - pęcherzyk aparatu Golgiego włą-4* ezany do plazmoleay (wg Matile’a i Hoora 1968)

w większe wakuole. Przęz,.jLn.wag.1,na,cnoplastu do wakuoli mogą być włą-

c^ne^e\^e^ob^ar^_q^o,plg_!,g^myi w tym również^ pęcher^yH^Gol^legoV~ ■ ( ryn. 15-3). W przeciwieństwie do poprzedniego poglądu, tworząca sle z .ER__wak.un-la traci z j^^wcześnis-koTitakt-i^,stanowi odrębny kompartyment protoplastu.

15.4. ZAWARTOŚĆ SOKU KOMGRKOWEGO

Głównym- składpjLkiem soku komórkowego jest woda, w której rozpuszczone są różne związki organiczne--1—!nleo-rgani.gzne .o różnym składzie w zależnoś"cT od rodzaju organu, tkanki i komórki • Nawet w tej samej komórce zawartość wakuoli "jest bardzo zmienna i zależy od stadium ontogenezy oraz    wielu

czynników warunkujących ogólny metabolizm komórki# Do ważniejszych składników soku komórkowego należą: cukrowceaminokwasy i białka, barwniki, garbniki, alkaloidy, kryształy szczawianów.

15.4.1. Cukrowce

-    glukoza i fruktoza (np. w soku komórkowym owoców) ,

-    sacharoza Cno- w soku komórkowym buraka cukrowego i trzciny cukrowej),    ~    ........—)

-    inulina, która jest polisacharydem zbudowanym z fruktozy (np. w soku

konLÓrkoYoanComposita^e)^    —-

-    śluzy (w soku niektórych^cębul i bulw) •

15.4.2. Aminokwasy i białka

W soku komórkowym mogą występować wolne ąmi-nokwasy. praz białka. Zapasowa forma białka zwana ziarnami aleuronowyml albo ciałami białkowymi występować może w trzech różnych postaciach:

a) ciała białkowe...prpstą_sQ^ązująęę^.ię_idporoJną strukturę,np. w pewnych

komórkach liścieni^łubj^nui________

-—cliła białkowe złożone z: ’

-    sUbStańcji”p6lstawpwej.. pr.iz, globoiduCów)^ rrp. u traw*

-    substancji podstawowej, globoidu(ów) i krystaloidu(ów), np. w nasionach rącznika,

'Substancja podstawowa i krystaloidy są określonymi białkami, natomiast globoidy stanowią fitynę, którt jest solą wąpniowo-magnezo’v^ kwasu i^zescib-inozytofosforowego. Jest to więc"związek    ^,Jto bogaty w grupy fb¥fól'’anb-

we (zad. 37-39).

15.4.3* Barwniki

Najbardziej powszechnymi barwnikami wakuoli są antpcy-dące glikozydami (cukier^prbsty + aglikon).

■Ant o c y j a n y. Aglloko^ir^tycfi^barwników są_antocyjanidyny, spośród których do najczęściej spotykanych należą: cyjanidyna, delfTnldyna i pe-