36132 Obraz$9 (6)

Naay celulozowa otrzymywana t drewna lub ałomy roślin zborowych maję najkrOtaza włókna (ponltej 5 mm) 1 i tago względu nla nadają alf bezpotradnlo do ca Iow włókianniczych. H atanla chamlcznia niezmienionym •aay ta atoauja alg jako podatawowy składnik sil papierniczych. Celuloza otrzymana jako produkt przerobu drewna oalkoOego lub świerkowego 1 lekko epreeowana na cienkie arkueze daje watę ligninową (potoczna nazwa "lignina* jeet pod względem chemicznym niewłaściwa, gdyż produkt ten jeat celulozą). Wata ligninowa wykazuje bardzo dobre właściwości chłonna. Utywana jeet jako materiał opatrunkowy zaatępujący watę.

B. Produkty otrzymywane z celulozy regenerowanej

Masy celulozowe otrzymywane z drewna - ze względu na cechy fizyczne - nie nadają elę do przerobu na ciągle włókna celulozowe. Przydatne są natomiast do chemicznego przerobu na ciągle celulozowe włókna aztoczne (włókna eztuczne atanowią podgrupę włókien chemicznych, wytwarza aię je przez chemiczną obróbkę naturalnych substancji włóknotwórczych; wyróżnia aię włókna sztuczne celulozowe i białkowe).

Zatotą produkcji ciągłych, celulozowych włókien sztucznych jest o-trzymanie roztworu przędzalniczego przez rozpuszczenie masy celulozowej w odpowiednim rozpuszczalniku, a następnie przetłaczanie roztworu przędzalniczego do kąpieli przędzalniczej przez filiery (dysze) zaopatrzone w malutkie otworki. Podczaa tej ostatniej operacji następuje regeneracja celulozy 1 uformowanie włókna.

Z celulozy wytwarza się dwa rodzaje włókien sztucznych -włókna miedziowe i włókna wiskozowe. Oba rodzaje włókien są pod względea chemicznym regenerowany celulozą o stopniu polias-ryzacji 300-600. Celuloza regenerowana (wodzian celulozy) .jest praktycznie czystą, bezbarwną 1 przezroczystą. celulozą pozbawioną struktury włóknistej. Otrzymuje się ją przez wytrącanie z roztworów celulozy rodzimej, np. w odczynniku Schweitzera. Właściwości chemiczne oraz rozpuszczalność celulozy regenerowanej są podobne jak celulozy rodzimej.

Otrzymywanie włókien miedziowych

Podstawą produkcji włókien miedziowych jest wykorzystanie dobrej rozpuszczalności celulozy w odczynniku Schweitzera (wodorotlenek miedz iowo-amonowy Cu(nh₃)„(0h)₃). Roztwór przędzalniczy otrzymywany przez rozpuszczenie celulozy technicznej lub llntersu w wodnym roztworze tego wodorotlenku ma skład i ,7-91 celulozy, 6-8% amoniaku, i 3,51 miedzi. Po przeflltrowaniu roztwór przędzalniczy uwalnia się od pęcherzyków powie? trze przez pozostawienie go przez kilka godzin w zbiorniku pod zmniejszonym ciśnieniem. S -dojrzałego" roztworu przędzalniczego, po przetłoczeeiu przez dysze do kąpieli wodnej, formuje się nitka włókna.

| Włókna miedziowe są "bardziej szlachetne" nil włókna wiskozowe. itoeowe-ne są w ograniczonym zakreśla w przemyśle włókienniczy zastępując jedwab naturalny. Produkcja włókien miedziowych nie na dslego znaczenia przemysłowego z uwagi na duże koszty surowców pomocniczych (szczególaie

I miedzi).

1 t •• »

Otrzymywanie włókien wiskozowych

i Proces technologiczny produkcji włókien wiskozowyoh jaet bardziej złożony w porównania do produkcji włókien miedziowych. Pierwszym etapin procesu jest merceryzacja, czyli nasycanie masy celulozowe J (arkusza o wymiarach w milimetrach: 1000x1000x10) ługiem sodowym o stężeniu 17,5 I, w temp. 18°C. Następnie odciska się nadnlar ługu przez prasowanie do zawartości ok. 34% celulozy. Wilgotne arkusze rozdrabnia się w szarpaćzu, po czyn pozostawia aię półprodukt w takim stanic na o-krea kilku godzin. Zachodzi wówczas "dojrzewanie" alkalicełulozy, ne co składa eię powatawanie celulozami sodowego (C_aH_toO_f • MoOMV oraz skracanie długości łańcuchów polimerycznych.

Dojrzałą alkallcsiulozę zadaje eię w zamkniętych bębnach obrotowych (b a r a t y) disiarczkien węgla, pod którego dzieleniem powstaje celo-lozoksantogenlan sodowy*

- 1

Cel (-ONo) ♦ CS, —♦ Cel (-O-CJNu)

mający postać ciemnożółtej, włóknistej aubatancji. Rozpuszczając ceiuJo-zoksantogenian sodu w 4-procentowym wodnym roztworze NoOH uzyskuje się roztwór przędzslniczy, nazywany zwyczajowo wiskozą. Zawiers on 7-81 celulozy i 6,5-71 NoOH* Wiskozę filtruje się i poddaje kilkudniowemu dojrzewaniu w celu uzyskanie pożądanej lepkości i podatności na koagulację. Podczas dojrzewania przeprowadza się ponadto odęazow«nie wiskozy pod zmniejszonym olśnieniem, co zabezpiecza przed późniejszym przerywaniem się włókiensk celulozowych podczas przędzenia.

Dojrzałą wiskozę przetłacza się przez dysza przędzalnicze (zawierają

po kilka tysięcy otworków) do kąpieli, którą stanowi roztwór No,SO* 1

ZnSO_b w B»10-procentowym kwasie siarkowym. Kwas rozkłada k    i

regeneruje celulozę w postaci wlókisnsk:

... •'!

, , 2 C.l(-OCSNo) *    H,S0„ -- | Cul(-OH) • 2 CS, • No,SO„,

1522 i,,

które zwijeją się w -garnkach" wirówki. Włókno w postaci zwojów poddaje się wykańczaniu aa mokro, tta. płukaniu wodą, odsiarczeniu, bieleniu i ożywianiu. Po wysuszeniu włókno poddaje się przeróbce mecheelczmej polegającej na przewinięciu oa szpule, włókno wiskozowe (eztuczmy je*zaft, jedwab wiskozowy) stosowane jeet w przemyśle wlokieaeiczym do celów ©-dziełowych 1 aa tkaniny dekoracyjne.

496