36481 lichtarski (193)

386    9. Pnediiębiontwo t p>A«two; wnogąd terytorialny i orgŁancje tpotecme

Walutowy, Bank Światowy, Ogólny Układ o Taryfach i Handlu oraz bliższa nam regionalnie Unia Europejska (z jej wyspecjalizowanymi instytucjami), powstały w celu wzmocnienia światowego (europejskiego) podziału pracy, handlu i finansów oraz stymulowania powszechnego rozwoju. Nie były one wynikiem swobodnej gry na rynku międzynarodowym, lecz przemyślaną i uzgodnioną w imię wspólnych korzyści „interwencją" krajów-założycieli w międzynarodowe stosunki gospodarcze.

W sytuacji, gdy krajowe przedsiębiorstwa przekształcają się w organizacje międzynarodowe, wolne od ścisłych związków i odpowiedzialności wobec jednego tylko kraju, rządy mogą wspomagać własną gospodarkę narodową podnosząc zwłaszcza jakość siły roboczej i zachęcając korporacje międzynarodowe do inwestowania w danym kraju. W tym należy dostrzec szanse powiązania przyśpieszonego rozwoju poszczególnych krajów ze wzrostem bogactwa światowego [4, s. 353.

9.1.3. Przedsiębiorstwo

wobec skutków ekonomicznej działalności państwa

W jaki sposób wieloraka obecność państwa na scenie ekonomicznej wpływa na warunki działania przedsiębiorstwa? Po omówieniu obszarów i celów ekonomicznej działalności państwa nietrudno na to pytanie odpowiedzieć.

Państwo - rozumiemy zaś pod tym pojęciem wszystkie jego instytucje, zarówno centralne, jak i lokalne - określa ramy prawne, w których działają przedsiębiorstwa i rozwija się gospodarka rynkowa. W Polsce szczególnym zadaniem w tym zakresie jest obecnie szeroka prywatyzacja powiązana z tworzeniem instytucji wspierających działalność rynkową. Jest to rola niezwykle ważna i twórcza, której wypełnienie ma prowadzić nie tylko do przekształceń własnościowych, lecz także do wzrostu efektywności gospodarowania, zmian w strukturze gałęziowej i przestrzennej gospodarki, w organizacji jednostek gospodarczych, w stosunkach pracy i jej wydajności oraz w stymulowaniu postępu technicznego. Zmiany te stają się możliwe dzięki prywatyzacji, gdyż uruchamia ona podstawową siłę napędową gospodarki rynkowej w postaci korzyści własnej podmiotu.

Utrwalenie konkurencyjnych warunków działania przedsiębiorstw na rynku sprawia, żc muszą one uwzględniać potrzeby nabywców. Każdy bowiem może osiągać więcej dla siebie, jeżeli zdziała więcej dla innych. Jest to podstawowa zasada, na której opiera się. konkurencja.

Równocześnie tam, gdzie rynek nie działa lub działa w sposób ułomny, odpowiednia interwencja państwa uzupełnia rynkowy mechanizm regulacji - jak to się dzieje w przypadku finansowania produkcji dóbr publicznych, uwzględniania efektów zewnętrznych oraz szczególnych preferencji społecznych.

Działalność państwa w sferze międzynarodowych stosunków gospodarczych może się przyczynić do internacjonalizacji przedsiębiorstwa, stwarzając mu dogodne warunki „przeniknięcia" przez granice państw narodowych.

Polityka dochodowa państwa wpływa na przedsiębiorstwo co najmniej na trzy sposoby: ustalenie płacy minimalnej skłania przedsiębiorstwo do oszczędności pracy i poszukiwania sposobów zwiększenia jej wydajności; progresywny podatek dochodowy (jeśli występuje) zmniejsza rozpiętość dochodów zarówno między przedsiębiorstwami, jak i pracownikami; wzrost dochodów nominalnych i ograniczenie dochodów najwyższych sprzyjają zwiększeniu chłonności rynku na produkty bardziej masowe.

Polityka stabilizacyjna i wzrostowa mają w zamierzeniu łagodzić skutki gwałtownych zmian w koniunkturze na poszczególnych rynkach i w całej gospodarce oraz stymulować procesy inwestycyjne i postęp techniczny.

Wreszcie działalność państwa w sferze międzynarodowych stosunków gospodarczych może przyczynić się do internacjonalizacji biznesu, stwarzając przedsiębiorstwom dogodne warunki rozszerzenia działalności poza granice narodowe, z perspektywą powiązania wzrostu gospodarczego poszczególnych krajów z globalnym rozwojem ekonomicznym świata.

Literatura

[1J Fr»gn R, Wilion M.: Pmatization. The UK Esperiences and International Trends London: Longnun 1988.

(2)    Fraocfort A.J.: The American Economic System: Financial Anatysis. Wrocław: AE 1987.

[3]    Friedman M . Tobin I.: Współzawodnictwo idei. „Ameryka" 1991 nr 238. f4] Reich R. B.: Wyjli poza nacjonalizm gospodarczy. „Ameryka" 1991 nr 238.

[5] Tobin 1.: Monę tar Lsm. an ebbmg tidt? „The Economiit" 1985 (z 27 kwietnia).

[6]    Wcjtyaa A.: Nowoczesne państwo kapitalistyczne a gospodarka. Warszawa: PWN 1990

[7]    2 akt en tur wirtscha/tlichen Entwlcklung des Bundesrrpublik Dtutschland. Kóln Inititut der Deutłchcn Wirtactuft 1989.

przedsiębiorstwa z władzami lokalnymi

Zakres zależności i współpracy między organami lokalnej władzy przedstawicielskiej i administracyjnej a przedsiębiorstwami jest uwarunkowany w decydującej mierze typem własności tych drugich. W sposób uproszczony z punktu widzenia naszych zainteresowań możemy dokonać podziału przedsiębiorstw na:

1) państwowe, których organem założycielskim jest centralny organ administracji państwowej (minister).