36568 IMGF69 (5)

77

pragnień, „bezmierne i pozaczasowe może się objawić” (J. Krishnu-murti). Podobnie pisze św. Jan od Krzyża, stwierdzając między innymi:

Nie mając już wyobraźni i władz skrępowanych rozważaniem dyskur-sywnym i trudnościami duchowymi znajduje zaraz i z wielką łatwością bardzo pogodną i miłosną kontemplację w swym duchu, oraz smak duchowy bez wysiłku rozważania⁶⁸.

Umysł może zmierzyć tylko to, co jest wymierne, bezradny jest wobec tajemnicy i niewymiernego. Nie wie, co to medytacja i poznanie bezpośrednie, nie wie, co to miłość i poznawanie sercem. Tych najcenniejszych i niezwykłych doświadczeń nie możemy pomijać w wychowaniu.

7. Czy poznanie siebie i samozrozumienie jest trudne?

Cytowany tu wielokrotnie myśliciel powiada nie bez racji, że „sama myśl, że poznanie siebie jest trudne do osiągnięcia, stanowi największą przeszkodę”⁶⁹. Ta największa przeszkoda pojawia się wtedy, gdy nakierowani jesteśmy na poznanie jakiejś niezawodnej czy nawet względnie skutecznej metody obserwowania. Otóż takiej metody nie ma, gdyż metoda zawsze ogranicza i nie pozwala wyjść poza to, co nieznane. Zatem nie metoda jest najważniejsza, lecz jak najszybsze przystąpienie do czynu, do poznawania siebie w relacji do innych ludzi i zdarzeń. Potrzebna jest też wrażliwość, by prawda mogła się objawić. Potrzebna jest obserwacja całościowa, nie emocjonalna, jakby beznamiętna. Wtedy nie powstają sprzeczności, konflikty czy -jak to obecnie modnie się mówi — ambiwalencje.

„Zjawiska i fakty same w sobie - pisze trafnie J. Krishnamurti -nie zawierają sprzeczności, nabierają ich dopiero gdy przyjmujemy je z lubością albo z niechęcią i sprzeciwem. Taki emocjonalny stosunek wznosi mury niewrażliwości i niweczy czyn”⁷.

^M Św. Jan od Krzyża. Droga na Górę Karmel, op. cii., s. 399.

⁶⁹    J. Krishnamurti, Uwagi o ludziach i życiu, op. cii., s. 63.

⁷⁰    J. Krishnamurti, op. cii., s. 66. Wymieniony myśliciel odróżnia czyn od działalności. Działalność wypływa z pojęć i wyobrażeń — powiada. Mają one swe przeci-