36799 skanowanie0016 (57)

210 Anna Łebkowska

Albowiem to właśnie literatura obracając się wśród konstruk-tów kulturowych może je przenikać na wskroś, wydobywać, obnażać i także uchylać. To właśnie przełamująca siebie, testująca swoje obrzeża literacka opowieść pośredniczy w odsłonięciu tego, co jeszcze nie pokryte schematami poznawczymi, społecznymi, politycznymi, choć właśnie schematami tymi — także i wyłącznie dla niej typowymi — na swój, sobie jedynie właściwy, dla innych dyskursów nieosiągalny sposób, operuje⁶⁰.

W swym wymiarze wciąż niepochwytnym wyzwala się z każdego domknięcia. Ostatnimi czasy przeniknięta jest auto-świadomością narracyjną, jednak także ustawicznie tę świadomość przekracza. Dzięki jedynemu w swoim rodzaju potencjałowi rozszerzania własnych granic może uobecniać to, co w inny sposób niedostępne⁶¹.

Bibliografia (wybór)

Arystoteles, Poetyka, przeł. Henryk Podbielski, Wrocław 1983.

Bal Mieke, Narratology. Introduction to the Theory of Narrative, Toronto 1985.

—    The Narrating and the Focalizing: A Theory of the Agents in Narra-tive, trans, by J.E. Lewin, „Style” 1983,17(12).

Barry Jackson G., Narratology’s Centrifugal Force: A Literary Perspective on the Extensions of Narrative Theory, "Poetics Today” 1990, 11:2.

Barthes Roland, Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań, przeł. Wanda Błońska, „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 4.

Bartoszyński Kazimierz, Teoria i interpretacja, Warszawa 1985.

—    Powieść w świecie literackości. Szkice, Warszawa 1991.

—    Kryzys czy trwanie powieści, Kraków.

⁶⁰    Bliska tu jestem konstatacjom Isera. W. Iser, The Fictive and the Imagi-nary. Charting Literary Anthropology, Baltimore 1993; W. Iser, Zmienne funkcje literatury, przeł. A. Sierszulska, w: Odkrywanie modernizmu, red. R. Nycz, Kraków 1998.

⁶¹    Iser, The Fictive..., s. XIII.

Bremond Claude, Logiąue du Recit, Paris 1973.

—    Kombinacje syntaktyczne między funkcjami a sekwencjami narracyjnymi, przeł. Władysław Kwiatkowski, „Pamiętnik Literacki 1968, z. 4.

Brooke-Rose Christine, Stories, Theories, andThings, Cambridge 1991.

Bruner Jerome, Actual Minds, Possible Worlds, Cambridge 1986.

—    Acts of Meaning, London 1990.

—    Życie jako narracja, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1992, nr 2.

Burzyńska Anna, O zwrocie narratywistycznym w humanistyce, „Teksty

Drugie” 2004, nr 1/2.

Burszta Wojciech J., Wymiary antropologicznego poznania kultury, Poznań 1992.

CarrDavid, 77me, Narrative andHistory, Bloomington 1986.

Cairoll David, Narrative, Heterogenity, and the Question of the Political: Bakhtin andLyotard, w: TheAims ofRepresentation.Subject/Text/Hi-story, New York 1987.

Clifford James, Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia literatura, przeł. Ewa Dżurak, Joanna Iracka, Ewa Klekot, Maciej Krupa, Sławomir Sikora i Monika Sznajderman, Warszawa 2000.

Cobley Paul, Narrative, London 2001.

Colingwood R.G., The Idea of History, London 1961.

Culler Jonathan, Narracja, w: Teoria literatury, przeł. Maria Bassaj, Warszawa 1998.

Danto A.C., Narration andKnowledge, New York 1985.

Domańska Ewa, Jerzy Topolski, Wojciech Wrzosek, Między modernizmem a postmodernizmem: historiografia wobec zmian w filozofii historii, Poznań 1994.

Dyskurs historii, przeł. A, Rysiewicz i Zbigniew Kloch, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 3.

Eco Umberto, Lector in fabuła. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych, przeł. Piotr Salwa, Warszawa 1994.

Feminist Fabulation, Space/Postmodern Fiction, by Marleen S. Barr, Iowa 1992.

Frye, Northop, The Anatomy of Criticism, Princeton 1957.