46
Klasycznymi. przykładem są receptory nikotynowe dla ace| choliny występiujące w synapsach nerwowo^mięśniowych. nazwę receptory^ te zawdzięczają wiązaniu nikotyny,: która w nisj stężeniach wywiiera na nie efekt agonistyczny. Receptory nikotyif są pentamerami obudowanymi z 2 podjednostek o oraz podjednol (3, y i ,6 tworzących kanał dla Na+. Ugand jest wiązany przez f jednostki a. Hfektt związania Uganda jest natychmiastowy. Nastęi zmiana konformaicji podjednostek tworzących kanał, otwarcie kai depolaryzacja błony i indukcja potencjału (impulsu) elektryczni Podobnie działająi też receptory-kanaty dla Na+ i Ca2+ w pręcik# czopkach siatkówki, które w ciemności ulegają otwarciu po zwij ni u figandu, którym jest ęGMP (patrz niżej).
Bardzo wa&ną grupę stanowią swoiste receptory bęcfl kanałami dla Ca2*. Najważniejsze rodziny receptorów z tej grup! receptory-białka kanałowe zależne od zmian napięcia elektryczna występujące w błtohie zewnętrznej komórki Oraz receptory rianC nowe i receptory zależne od trifosforanu inozytolu (IP3) występu] w błonach gładkiejj siateczki śródplazmatycznej. Nazwa recepto! rianodynowych pochodzi od wiązania rianodyny, alkaloidu roślinna który w niskim stężeniu otwiera kanał wapniowy, a w wysokin] zamyka. Receptory rianodynowe i receptory zależne ód IP3 są j dowane z pojedynczych łańcuchów białkowych wykazujących] wien stopień homologii w domenie śródbłonowej tworzącej k| Ca2+. Są one jednak kodowane przez różne rodziny genów, chanizm funkcjonowania wyżej wymienionych receptorów-kanał] dla Ca2+ przedstawia Ryc. 4.
Receptory rianodynowe mogą być aktywowane w dwpj| sposób. W pierwszym przypadku, który związany jest ze skurci mięśni szkieletowych poprzecznie prążkowanych, receptor rianodył wy aktywowany jest przy udziale obecnego na błonie kanaiikąl receptora dihydropirydynowego. Receptor dihydropirydynowy pij wpływem zmiany napięcia elektrycznego docierającego do kanał] T zmienia swoją konformację i wiąże się z receptorem rianodyf wym. To z kolei powoduje zmianę konformacji cząsteczki recepta rianodynowego i otwarcie tworzonego przez nią kanału Ca2
W drugim przypadku, receptor rtanodynowy może być aktyy wany przez sam Ca , którego niewielkie ilości dostają sie do cy] plazmy ze środowiska zewnętrznego przez kanały wapniowe zależ] od napięcia elektrycznego. Receptory rianodynowe zależne od Cal odgrywają prawdopodobnie istotną rolę w skurczu mięśnia serc] wego i przekaźnictwie synaptycznym.
MBagggfiBaaaairty?Jv„ft•.....
Myo. 4. Schemat przekazywania aygnałów przy udziale reoeptorów będfloyoh jodnoozelnle kanałami Ca14. AV, zmiana potenojalu olektyoineQO) ll’l# Irlloaforan Inozytolu; RVR, reoeptor rlanodynowy; CaM, kelmodullne; B, białko komórkowe; PI, reazte foatoranowa.