38226 P1120412 resize

BJ5555one- Dla przykładu mofe.

Xr*e»>* J«<l»\*lc równią

*?^cS uw»S<2 bu<iow«ł SroMw oKr«^»onym t«r«ni_c aą Itąsto typy* ^K bodąco pod tym wzglcdem

•^f0l>y4-^owtar*« »>•:    wszędzie, na

•ytU»cJ* *" powiedziane o wplywi#

, „m «°    *.« mimo to nie bn-

^taj^ °    _gsol>u. ^WyfTdcowe zespoły na danym

cl> »•    t3TP« ^Wi22o. za wyraz px>z>-crji spo-

■■■■■BWom    ^<yłl* Wyrazi

■ _B|y_rtl niżeli poprzednio podano. Jednak-^dMrtron-* spojrzeme ^mo*?- ^

_low,._ania atwierdzonycH faktów. Trze-

*^4nlf^rpv»łvl czynnikami kzztałtuiącjnmł wygląd

*®*    * ^tany\l oddziaływania kulturowe z sąsied-

być    _m    t|>orlntinii-j wspomniana

^prXykł*tSLirioweł Opolszczyzny" - Ujawnienie

pęd wpływem oddziaływania ikiai czy snnej    ^mawczych w interesującym

ttcsa jego ^wartorf ?V    poszerzać. Konieczne Je*t

^.^tnokrotn^^^^    ludzi wygląd grobdw. i cha budowa moffią w powiążą-iz byc podstawą do interpretacji zagadnień społecz-Przez nich grup 1 udnoścl owych. Byłoby może interpretacji materiału z K?fgo samego tjdujących si«* ń& obszarze jednolitym kultu-btomiast stanowiska. b<^lące poza tym obsza rem* można wy-Jwt |sko materiał porównawczy. Także groby. stanowiące

a#ęo ca* l,.Wla

. i koostru yślllwzu- Por. K. fi ca Myśliborza, po 15: 1SZ8. s. 138

leujotoaldeb «o światłe Łódź 1052. s. 22. kc|I łtp.

ale w 1 e z. Omeratarsy urój. fcicleck le

nietypowe wyjątki dla danego cmentarzyska, czy też terenu, można interpretować jedynie na tle zbadanych w całości lub w bardzo dużej części cmentarzysk na których one wyitępiły⁷*.

Rozplanowanie cmentarzysk jako wyraz stosunków społecznych

Istotnym czynnikiem, który należy brać pod uwagę przy interpretacji zespołów grobowych w interesującym nas aspekcie, jest ich rozmieszczenie na cmentarzysku⁷¹. W dotychczasowej praktyce badawczej, w wypadku cmentarzysk kultury łużyckiej, mało zwracano na to uwagę. Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele. Najistotniejsze są trudności związane z precyzyjnym określaniem chronologii grobów oraz to. że mamy do czynienia głównie z fragmentarycznie zbadanymi cmentarzyskami. Rozmieszczenie grobów na cmentarzysku może być wyrazem pozycji społecznej i majątkowej zmarłego, lub też wzajemnego stosunku grupy zmarłych, jak również może stanowić podstawę wniosków dotyczących form organizacji społeczeństwa (plemię, ród, rodzina itp.). Może być także m. in. wyrazem zróżnicowania chronologicznego cmentarzyska. Zajmiemy się jednak tylko tymi. które łączą się bezpośrednio z omawianym tu zagadnieniem.

Zależności rozmieszczenia grobów na cmentarzysku od roli. jaką odgrywali poszczególni osobnicy za życia, poświęcono już szereg uwag. i to nie tylko w odniesieniu do cmentarzysk kultury łużyckiej*. Głównie starano się wyjaśnić, czy można na cmentarzyskach wyróżnić zgrupowanie grobów o specjalnych wspólnych cechach, a jednocześnie różniących się od pozostałych na tym obiekcie. W większości wypadków nie stwierdza się tego typu rozplanowania cmentarzysk. Wydaje się, że częściowo jest to warunkowane niepełnym stanem badań tych stanowisk, o czym Już mówiliśmy. Odnośnie do niektórych obiektów zbadanych na większą skalę możemy raczej mieć przekonanie, że takie zgrupowania grobów nie występują⁷⁷. Spotykamy jednak obiekty, na których obserwujemy zespoły grobów o wspólnych cechach, grupujące się w określonej części cmentarzyska. Dla przykładu możemy podać zaobserwowane występowanło w jednym zwartym miejscu grobów ze stosunkowo ubogim wyposaże-

^M G e d i g a. Badania uipołu stanowisk, s. 82.

ⁿJ. Marciniak. Znaczenie płanipra/łi dla badaś archeołopiczuych, ..Archeologia Polski", Ł. 4: 1959 Z. 1. *. 47-66.

* Marciniak, op. dl.; tamie dalsza literatura; S. Kromer. Dos Graber-/eld eon Hallstatt, Florencja 1959. s. 18—23.

” Np. na cmentarzysku w Czarnkowie. Por. UJ. Luka. Cmentarzysko kultury łużyckiej w Czarnkowie z IV—V okresu epoki brązu. „Fontes Prachlstorici". Vol. 1 (1950), Poznań 1951, s. 110.