41909 P1010316

216 Jarosław Torouwski

bóle głowy, cysty, depresje, krwawiące dziąsła, nie została nigdy wyjaśniona Ofiary tego syndromu oskarżają rząd USA o poddanie icb tajnym eksperymentom, występują o odszkodowania, zakładają stowarzyszenia. Showałter pisze:

Lec* zanim nie przyznamy, że odważni mężczyźni i odważne kobiety ( ,.) mogą być narażę ni na przemianę silnych emocji w fizyczne symptomy, to żadne podwójnie Ślepe testy i kosztowne badania nie zmienią tego, źc weterani nawet największych zwycięskich wojen będą ciągle zapadać na zdrowiu.¹⁰

Wojny pamięci

Można zapytać: co właściwie ma wspólnego zmęczenie, nawet chroniczne z feminizmem? Ma wiele. Showałter nie poprzestaje na syndromie i wskazuje na histeryczne* epidemiczny charakter takich zjawisk, jak odzyskiwane wspomnienia (remered memu-ty\ osobowość zwielokrotniona, traumy związane z rytuałami satanistycznymi i kontakty z UFO.

Zacznijmy od teoretyków remered memory. W interpretacji Judirh Lewis Herman, autorki Traurn and Remery (1992), urazy męskich weteranów wojennych są podobne do tych odnoszonych przez cywilów-kobiety:

Toczy się wojna pomiędzy płciami. Ofiary gwałtu, bite kobiety, i wykorzystywane seksualnie dzieci są codziennością. Histeria jest bojową nerwicą wojen płci.¹¹

Symptomy histeryczne są więc wynikiem traumy, najczęściej wypartych doświadczeń gwałtu i kazirodztwa. Wspomnienia tych doświadczeń mogą być odzyskane w czasie intensywnej terapii. Należy je zintegrować z istniejącymi schematami umysłowymi i przetłumaczyć na język narracyjny. Uleczenie jest możliwe, gdy pacjent wspólnie z terapeutą odtworzy pełną i spójną historię zdarzeń. Nie zamknięta w opowieści historia traumy jest, wedle Herman, bezsłowna, obrazowa, brak jej siły katbarsis. Przyjacielska współpraca pacjenta i terapeuty ma doprowadzić do zapisania pierszoosobowej, dokładnej narracji. W razie niemożności dotarcia do niektórych wspomnień, właściwego wypełnienia białych plam można się posiłkować terapią snem, terapią grupową, psychodramą, narkotykami. Należy jeszcze dodać, że najczęściej nic nie wskazuje na obecność dziecięcej traumy u pacjentów - „ocalonych”, skarżących się na niespecyficzne dolegliwości i trudności w relacjach międzyludzkich. Zdaniem Herman, wielu lub nawet większość pacjentów psychiatrycznych to „ocaleni”.

Oddajmy głos Showałter. Zwraca ona uwagę na zastanawiającą powtarzalność i schematyczność powstających narracji. Puste miejsca wypełniane są w czasie terapii z ponurą regularnością. Wyznanie, które wydobywa z nieświadomości ocalony, ma swój skodyfikowany wzór. Pojawia się drastyczny problem, dlaczego ktoś miałby przypominać sobie wypadki, których nie przeżył? Odpowiedzi, zdaniem Showałter, jest kilka. Najczęściej związane są ze strukturą terapii łączącej sugestywność i społeczną spójność. Dalej, metoda recwend memory posiada nieograniczoną moc wyjaśniającą; dzięki wypartej traumie można wytłumaczyć wiele różnorodnych kónsekwencji życiowych.

Nie do pnecentenii jest również rola autorytetów, które upewniaj ** wiekttnK niepowodzeń związani jest t ukrytym urazem. Wreszcie rota mediów, które czynią takie rozwiązanie psychologicznie „dostępnym’*. Białe miejsca powstających narracji wypełniane są zgodnie z medialnymi scenariuszami. Czas, jeszcze raz, na niezbędne dupo* wiedzenie. Showałter twierdzi i powtarza, że kazirodztwo i wykorzystywanie seksualne dzieci są okrutną rzeczywistością, która zniszczyła szanse na szczęście wielu łudzi Podobnie jak w wypadku syndromu chronicznego zmęczenia, zapewnia, że nie podnosi swych wątpliwości, by poniżyć osoby, które wierzą w istnienie wirusa i własne odzyskane wspomnienia. Wyraża jedynie swą nieufność wobec metody terapeutycznego odzyskiwania wspomnień przez dorosłych:

Ludzie nie tworzą tych opowieści t intencją omumw* Być może pragną zdefiniować stoją tożsamość, ..przepracować" złość wobec oskarżanych lub odpowiedzieć M kulturowe rnltbkł.¹*

Natomiast sami autorka nie kryje i nie zamierza „przepracowywać" złości wobec procederu, który nazywa kazirodczym biznesem łub sprzedawaniem incestu. Procederu, który posiada najczęściej feministyczny stempel. W polu rażenia Showałter znalazł się zwłaszcza bestseller wydawniczy Elien Bass i Laury Davis The Conrśgt to Heal. Ta kultowa pozycja zaczyna się od listy 78 efektów wywoływanych przez wykorzystywanie seksualne, rodzaju rozpowszechnionej w kulturze popularnej samodiagnozy. Oto parę przykładów cytowanych przez Showałter:

Czy potrafisz realizować swoje plany? Czy czujesz, że musisz być doskonała? Czy masz kłopoty z wyrażaniem własnych uczuć? Czy czujesz się wyalienowana i samotna? Czy potrafisz powiedzieć „nie”? Czy jesteś nadopiekuńczą matką? I wreszcie: Czy nawiedzają Cię gwałtowne, sadystyczne lub kazirodcze fantazje?¹⁵

Zdaniem Showałter, założenie, że fantazje seksualne są złe i chore, leży u podstaw ruchu recmred memory i podzielane jest przez większość feministek. Sami zaś przyznajmy, że cytowane pytania zbierają objawy rak rozmyte i wieloznaczne, że mogą diagnozować prawie wszystko i każdy może w nich znaleźć coś dla siebie. Jest to zresztą zgodne z poglądami autorek The Courage to Heal, które szacują, że co trzecia dziewczynka i co siódmy chłopiec byli wykorzystani, zanim skończyli osiemnaście lat. Co ma zatem zrobić osoba, która się pozytywnie samozdiagnozowała, a każdy, jak widzimy, ma na to duże szanse? Poddać się terapii, odnaleźć traumę, skonstruować swą historię, zacząć działać w grupie wsparcia, nosić odpowiednią koszulkę i - jak złośliwie dopowiada Showałter - wystąpić w telewizyjnym talk-show. W oczach Showałter The Courage to Heal co podręcznik wiktymizacji i oskarżania, wciągający tysiące ludzi w wojny pamięci. W 1994 roku odbyło się ponad trzysta głośnych procesów, w których zasądzono milionowe odszkodowania. Osoby, którym podczas procesu udało się udowodnić, co jak rozumiemy jest dosyć trudne, że oskarżenia wysuwane wobec nich były fałszywe, skarżą z kolei terapeutów i zakładają False Memory Syndrom Sodety. Terapeuci zaś uskarżają się na prześladowania ze strony oskarżanych rodziców oraz pacjentów oskarżających ich o udział w produkcji fałszywych oskarżeń.