42734 obraz6 (46)

³⁷    G. Bachelard, Poe tupie de la rewerie, jw., s. 64 i 70.

³⁸    Tamże, s. 64.

³⁹    Tamże, s. 72.

⁴⁰    Tamże. s. 71.

⁴¹    Paul Ricoeur, Konflikt hermeneutyk: epistemologia interpretacji, tłum. Joanna Skoczylas, w: Paul Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1975, PAX, s. 93.

⁴²    G. Bachelard, Poetiąue de la rCweric, jw., s. 106.

⁴³    Tamże, s. 119.

⁴¹ Tamże, s. 117, zwłaszcza cytat z Documents secrets (Tajemne dokumenty) Franza Hellena: „Dzieciństwo nie jest czymś, co umiera w nas i usycha, kiedy wypełnił się jego cykl. To nie jest wspomnienie. Jest to najbardziej żywy ze skarbów i ciągle wzbogaca nas bez naszej wiedzy... Biada temu, kto nie może przypomnieć sobie swego dzieciństwa! uchwycić go w sobie samym jako ciało we własnym ciele, jako nową krew w dawnej krwi: on już umarł, od kiedy dzieciństwo go opuściło”.

⁴⁵    G. Bachelard, op. cit., s. 89: „Przeszłość przypomniana nie jest tylko przeszłością postizeżenia... Wyobraźnia zabarwia od początku obrazy, które zapragnie raz jeszcze zobaczyć”, i Bachelard odnajduje dzięki temu baudelairowską koncepcję pamięci zasadzającej się na „żywotności” wyobraźni, którą przytacza na s. 103.

⁴⁶    Trzeba odnotować u Bachelarda platoński „ton” języka, rstnieje w całej twórczości filozofa Racjonalizmu stosowanego i Poetyki marzenia jakaś najwyższa ironia, pewien sposób niebranin nigdy na serio tego, co się wysuwa, lub tego, co się argumentuje, tak żeby nadać argumentowi czy intuicji całą konieczną moc przekonywania. Ten elegancki, dobry humor, ta lekkość pełna powściągliwości nadają dziełom Bachelarda tak jak mowom Sokratesa, straszliwą skuteczność przekonywania.

⁴⁷    Cytowane przez Bachelarda, op. cit., s. 115.

⁴⁸    Bachelard cytuje Kierkegaarda, Les lis des champs et les oiseaux du ciel (Lilie polne i ptaki niebieskie).

⁴⁰ E. Van der Cammen cytowany przez Bachelarda, op. cit., s, 123.

⁵⁰    G. Bachelard, op. cit., s. 109.

⁵¹    Zob. Paul Ricoeur, Symbol daje do myślenia, w: Paul Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka, jw., s. 10.

¹    Zob. G. Durand, Les structures anthropologiąues de Limaginaire, Paris 1982, oraz tegoż, Le decor mythfąue de la Chartreuse de Parmę, Paris 1983.

²    Moje dzieło, Les structures anthropologiąues de Pimagmaire {Antropologiczne struktury wyobrażenia) ma podtytuł: Introduction a Parchetypologie generale (Wstęp do archetypologii ogólnej), jw.

³    Zob. Yvcs Durand, Lc test archćtypal a neuf efements (A. T. 9), „Cahiers Jnternationaux de Symbolism” 1964,nr4. Te„ siły” spójności” nie są, jak w psychoanalizie, czysto psychologiczne i biograficzne, one są bardziej społeczne i odbijają całość danej kultury.

⁴    Zob. tablica na s. 69.

^f) Hegel, Marks, Spengler, Worringer, Sorokin, Matore, Peyre, żeby przytoczyć tylko kilka nazwisk.

^fi W kwestii pojęcia integracji i pojęcia przeciwnego „zaspy”, zob. P. Sorokin, Social and Cultural Dynamics, t. 1-4, 1937-1941.

⁷    Zob. C. Lćvi-Stiauss, który trafnie wykrył to zjawisko, w: Antropologia strukturalna, Warszawa 1970, PIW, tłum. Krzysztof Pomian; rozdział, Struktura i dia lek tyka, s. 316-326.

⁸    Zob. prace H. Peyre’a i G. Matorego.

⁹    Zob. tablica po s. 101.

¹⁰    Jak to starał się jeszcze wykazać Levi-Strauss w Myśli nieoswo-jonej, zabraniając dokonywać rozróżnień między „myślą nieoswojoną” a myślą oswojoną przez scjentystyczną pedagogię.

¹¹    R. Bastide, Le principe de coupure et comportement afrobresilien, w księdze XXXI Congres International des Americanistes, Sao Paulo 1955. Kandomble jest synkrctyczną religią porównywalną z haitań-skim Vodu.

¹²    Koalescencja — term. chemiczny: fuzja, połączenie, zjednoczenie (przyp. tłum.).

¹³    Zob. tablica po s. 101, wzięta z mojego dzieła: Les structures anthropologiąues dc Vimaginairc, jw. Zob. S. Lupasco, Les trois matiires i bardzo ważny Appetulice theoriąue do jego książki: Venergie et la matiere vivante, w którym Lupasco sformalizował trzy logiki kierujące trzema materiami.

155