43389 strona0018 (3)

Ul Diuna ACbrownk.1 i Zollu Hal'I i

ju Dziecka w Iowa w stanie Kansas (por. na przykład badania C. (' "* i'' kera i J. H. Car. tor a nad rolą słowa jako mediatora w |>h» mli

uczenia się dzieci w wieku przedszkolnym).

Nowością stały się wywodzące się z tradycji B. F. S k i n nrn M dania nad uczeniem się i n s t r u me n t a 1 n y m u dzieci. prow."l*i ce do modyfikacji zachowania się. Do pionierów tych badań mil"M S. W. Bijou i D. M. B e a r^,f. Badania te zaczęły znajdować¹ wanie w praktyce klinicznej i wychowawczej (por. s. 75).

Psychoanaliza w znacznie większym zakresie określała !••» tację teoretyczną i terapię, niż inspirowała prace empiryczne prowieb dla celów badawczych. Te ostatnie prace odnosiły się w dużej min • •• rozwoju emocjonalnego (problematyki ogólnie zaniedby*»»'*ł w psychologii dziecka), do roli wczesnych doświadczeń, U on soli w • •• cji osierocenia dziecka czy pozbawienia go w inny sposób >vM»

emocjonalnej z dorosłymi. Do najbardziej znanych przedstawicieli .....H

rycznych badań psychoanalitycznych w zakresie psychologii dilrelm om leżeli: J. A. B o w 1 b y, L. B. M u r p h y, S. E s c a 1 o n a^,0.

W omawianym okresie obserwować możemy również kontymia* !*• w niewielkim zakresie idei ‘psychologii postaci na terenie i-* chologii dziecka. Rozwijał się, po pierwsze, unikalny typ badań wy*'* dzących się z teorii pola K. Lewina, mianowicie badania ekologiczne, których inspiratorem był R. G. Bark er, kontynuują \ działalność na uniwersytecie stanu Kansas w Lorence⁷¹. Badania t«< i/ml¹ rżały do poznania, jaki wpływ na dziecko i jego właściwości wywiem)* skomplikowane sytuacje życiowe, w których ono żyje. O unikalnym ■¹¹ rakterze omawianych badań decyduje to, że ich przedmiotem jest wph " na ukształtowanie się psychiki dziecka czynników nie — jak t<> /wyM» bywa — elementarnych, prostych, lecz skomplikowanych, i to takich, M" re oddziałują na dziecko w ciągu długiego okresu czasu i nie w IuI»• >i ryjnych, lecz w naturalnych warunkach życia.

Mulaitlu tc nie znalazły Jednak .szerszego echu uni w Slanach ZJedno-»•• •< • It, ani za granicą, równie* i w Polsce, prawdopodobnie ze względu iin •*!( pracochłonność. Stale łudzimy się, żo mechanizm sjowisk złożo~

•    '• In nl«; zbadać w inny niż złożony sposób.

Mu idei psychologii postaci nawiązują również— po drugie— badania (|t «i|i n stylów pozna w c z y c h. prowadzone przez II. A. Wit k ' u .» i w n pół pracowników, o których mówimy dalej (por. s. 81).

•    I koniec lat czterdziestych, gdy psychoanaliza zdobyła już sobie pra tu • l«vw/itelstwa na terenie psychologii dziecka, w ramach psychologii

li !..».) pojawiły się próby łączenia jej z behawioryzmem. Tą drogą po-iuIn potężna pod względem swych wpływów teoria J. Doi la rd u

•    l Millera”, stanowiąca niejako przetłumaczenie pojęć psycho-•h.IIm no Język behawioryzmu. Zasadnicza problematyka i hipotezy wy lanisn w wyniku tych nowych koncepcji zaczęły stanowić punkt wyjścia ł 4 i..*.Imii również nad dziećmi, przy czym badania te dotyczyły głównie

•    h.lnli-ó osobówości i rozwoju społecznego (por.

•    «i n’Jt).

w yin>iile rewolucjonizujący wpływ na amerykańską psychologię dziec -■ . omawianym okresie miały bujnie rozwijające się (i różniące się mm u* nim znie od siebie) koncepcje motywacji pozna w-

•    • ¥ |, traktowanej jako odrębny, nie wywodzący się z potrzeb biologii z-n, l, motyw działania”. Teorie motywacji poznawczej godziły w rozpow-u». loiluny, oparty na behawioryzmie i psychoanalizie sposób ujmowania

|h I. Wyrazem nowego podejścia, opartego na koncepcjach niotvwncJl ,ui«un . /i ), były nowe pojęcia, które zaczęły odgrywać istotną rolę rów •

•    |. <v« hologii dziecka: reakcja orientacyjna i badawcza, uwnga, ele-

... zdziwienie, dysonans poznawczy, poziom aspiracji, motywacja lgnięć itp. 1)0 tego nurtu świetnie pasowała dawno już powstała teoria ¹ l« Ingot a i m.in. z. tych powodów stała się przedmiotem uwagi na «ii>ili< ) my chologii dziecka.

i m. . ii> źródło orientacji teoretycznej w zakresie problematyki badań,

, i. (mowanoj przez psychologię dziecka w Stanach Zjednoczonych, jak i liniowanych przez nią podejść metodologicznych zaczęły stanowić*

# teorii rozwoju i ogólnych teorii psychologicznych — t e o r 1 o I i « ,| u powstała na terenie dyscyplin pokrewnych

•    i*oi J. Dollnrd i N. E. Miller Osobowość i psychoterapia. Analiza w frrrnłnarh

alf, myślenia 1 kultury. Warszawa 1907 (I wyd. w Języku onulelsklm —

<••§ • i.

•    umówieni* tych koncepcji w odniesieniu do badać nad dziećmi patrz .T, MeV. piinl f *<fterlence and dtwiopmant o/ ?nollt»afion; lomr r#inf#rpr*ta(ien. „Child u »Ii.|.iiiimiI" 1000, nr 3, — Por. trA I) K Ilorlynr Coti/llct, nrousaI and curtoslty,

ftMaflla i nawojowa ..

1

S. W. Bijou, D. M. Bear Operant methods in chilil behavior and deiuln)iii" ’ W: W. Honig (Ed.) Operant behatior: areas oj rescarch and application, 1000, n, II* 789. Por. też omówienie tych badań w pracy: S. W. Bijou, D. M. Bear CIHId il« • lopment, Vol. I, II, New York 1961, 1965.

^7S Prace o orientacji psychoanalitycznej w zakresie psychologii dziecku kowane są w mało u r.as znanych wydawnictwach: The pti/choanalytte atudy child (patrz II, A, przypis 49). — M. J. E. Senn (Ed.) Problems of injancy and i-MM hood oraz „Mcnninger Foundation Bulletin”.

⁷¹ Por. R. G. Barker, H. F. Wright Midwest and it* chUdren. The jyiychnloul-ecology of an American toun, 1954 ornz R. G. Barker (Ed.). The rtreem of MiaH*’ F.xplorations of its structure and conlcnt, 19fi3. Por. także: /.. Babska V. badań chologii ekologicznej u> Stanach '/.jednoczonych. „Psychologia Wychowawi/«" IMI, r.r 4.