IMG52 (12)

Ul IlilhiMiM lilii

A. MICKIEWICZ

złota i papieru dającego złoto; posyłaliście pieniądz IS60 na zgnębienie Wolności, a oto przyjdą dni, iż będziecie lizać złoto wasze i żuć papier wasz, a nikt wam nie przyśle chleba i wody.

Słyszeliście o głodach takich, że matki jadły dzieci swe; ale głód wasz będzie sroższy, bo powiadam wam, że będziecie obrzynać uszy bliźnim swym, i uszy samym sobie, i piec, i jeść. Bo zasłużyliście, abyście byli bez uszu, jako są szelmowie.

XXIV

Te są Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, nie wymyślone, ale zebrane z dziejów polskich, is70 j z pism, i z opowiadań, i z nauk Polaków, ludzi pobożnych i poświęconych za Ojczyznę, Męczenników, Wyznawców i Pielgrzymów. A niektóre rzeczy z łaski Bożej.

Czytajcie je, Bracia-Wiara-Żołnicrze; a ci, co są między Wami starsi, których nazywacie podofice-

ww. 1359—1360 posyłaliście pieniądz na zgnębienie Wolności — chodzi tu prawdopodobnie o finansistów zachodnio-europejskich, których kapitały zaangażowane były w Rosji. Pigoń przypuszcza, że jest to aluzja do umowy rosyjsko-angielskiej z r. 1815, zgodnie z którą Anglia spłacała część rosyjskiego długu w Holandii.

ww. 1363—1364 matki judłv dzieci swe — por. 5 Moj. 28, 53;

Izaj. 9, 20; Jer. 19, 9; Tren. 4, 4—10. w. 1367 bez uszu. jako są szelmowie — wedle praw średniowiecznych niektóre kategorie przestępców piętnowano m. in. przez obcinanie uszu.

w. 1374 Bracia-Wiara-Zolnierze — wedle obyczaju staropolskiego, żywego jeszcze za czasów Mickiewicza, zwrot „bracia" odnosił się do Szlachty, „wiara" — do chłopów. Poeta celowo łączy tu te dwa określenia.

91

KSIĘGI PIT.LCRZYMSTWA POLSKIEGO

rami, czyli namiestnikami, niech Wam objaśniają i wykładają.

Albowiem Naczolnicy Wasi są jako rodzice wiciu dzieci, zajęci i dziećmi, i gospodarstwem, i domem. 1380 Ale podoficerowie Wasi są jako pśastunowie i niańki młodszych braci żołnierzy, i ciągle z nimi są, pilnując ich.

Oni zaczęli wojnę Narodów i im da BÓG dokonać ją szczęśliwie. Amen.

w. 1376 namiestnik — stopień oficerski w dawnej jeździe polskiej. Mickiewicz używa tego dawnego tytułu, aby podkreślić, że podoficerowie są zastępcami naczelników emigracji (por. wiersze następne).

1