44877 P1020598

(('N D), zaniepokojeniem reakcjami Zachodu na /.imną wojnę i wy, borem Margam Thalcher, opozycja wobec zarówno cywilnych, jak KłłjskowTt h aspektów energii jądrowej zaczęła odzwierciedlać s/er* sz;j opozycję wobec polityki jawnie nastawionej na ekonomiczny egoizm. \\ tvm czasie dominował polityczny imperatyw rozwijania energetyki jądrowej i zapewniania źródeł energii alternatywmych do węgla kamiennego. Nawet GPRE zdecydowało się na kampanię przeciw planom rządowym budowy w ciągu 12 lat dziesięciu ciśnie-niowych reaktorów wodnych (PWR). Konsultacje dotyczące reaktora w Sizewell trwały dwa lata, a spór wzmagał)^- napięcia wewnątrz nuklearnego establishmentu w kwestii bezpieczeństwa i efektywności proponowanego PWR według projektu amerykańskiego. Postawy antynuklearne w latach 80. wyrażano też poza systemem konsultacji publicznych: od odmowy lokalnych, na ogół labourzy-stowskich władz wprowadzania rządowych programów obrony cywilnej i ogłaszania swojego terenu „strefą bezatomową” po głosy w partiach Pracy i Liberalnej proponujące rezygnację z energetyki jądrowej, pewne oficjalne konsultacje w sprawie ewentualnego związku między urządzeniami do produkcji energii jądrowej a białaczką oraz bardzo nagłośnione i wysoce skuteczne lokalne kampanie przeciw projektom władz budowy składowisk odpadów nisko-radioaktywnych.

W nieco inny sposób ustawa z roku 1981 Wildlife and Country-side Act przyczyniła się do wzmocnienia ruchu na rzecz środowiska jako samodzielnej siły brytyjskiego życia politycznego. Gdy w roku 1979 do władzy doszli torysi, rząd musiał wprowadzić dyrektywę Wspólnoty Europejskiej w sprawie ptactwa. Mając różne inne problemy z zanikaniem wrzosowisk itp., rząd wykorzystał odnośny projekt Partii Pracy, zaadaptował go w sposób korzystny dla rolników i w roku 1980 przekazał Izbie Lordów. Peter Melchett, dawny minister z Partii Pracy, przedstawia interesujący pogląd na to, jak jego zdaniem nowy konserwatywny rząd postrzegał tę ustawę:

Sądzę, że parlamentarzyści uznali cały ten materiał o przyrodzie za czysty żart. Zupełnie nieistotny dla polityki, nikt się na tym nie znał... Izba Lordów, jasne, wielu właścicieli ziemskich, oni wszyscy będą wiedzieć, o czym mówią, pchnijmy to tam. (1996: wywiad)

Jednak zupełnie przypadkowo ochrona przyrody stała się nagle znacznie bardziej kontrowersyjna. Na krótko przed opóźnioną debatą nad ustawą w Izbie Lordów Marion Shoard, wcześniej działacz-

Wymył winę pRWRftW

.    ———■------ _

ka CPRK, opublikowała przełomową liM^/kę The Theft of thr Coim trystde (1 OHO). Chris Rom:, wówczas działacz FoF. na rzecz irniuw wiejskich, opisuje jej wpływ na dyskusję nóltjytemp

Prasa wiejska i NFU [National Farming Union) były wvtt:kłr, ale książką dała wyraz rosnącej tali troski milionów ludzi i wyjaśniła wiele spraw Recenzentom się podobała: „Dobrze napisana .. fakty g niezbite ... system jest chory" głosił Times, a inna gazeta pisała. „Marian Shoard zdecydowała się nareszcie przerwać zmowę mik zenu i ujawnić prawdę o skali finansowego wsparcia dla rolnictwa i o tvm. na co idą te pieniądze". (1984: 40)

Los wsi stał się sprawą szczególnie kontrowersyjną w łatach 80. XX wieku. Kontrowersje trwały jeszcze po uchwaleniu ustawy z roku 1981, gdyż system dopłat dla rolników za ograniczanie produkcji zaczęto uznawać za kosztowny i niesprawiedliwy. W dużym stopniu dzięki działaniom takich grup, jak Ramhlers. FoE, CPRE i WWF nowy dyskurs wiejski zaczął przenikać do publicznej świadomości. Nie uważano już rolników za oczywistych strażników wiejskich okolic, lecz za zagrożenie dla przyrody takie samo jak ze strony innych gałęzi gospodarki. Nie uważano już (jak w latach 60.) „narodu” za główne zagrożenie dla zachowania wsi w jej dawnej postaci, a politykę „niewpuszczania narodu” zaczęto postrzegać jako egoistyczne próby właścicieli ziemi i ciał ruchu ochrony przyrody zabezpieczania własnych interesów.

Wczesne lata 80. cechował też wzrost zamożności społeczeństwa, co przekładało się na wielki wprost popytu yv zakresie budownictwa mieszkaniowego na terenach wiejskich, zwłaszcza na południowym wschodzie. W reakcji na to Patrick Jenkin, sekretarz stanu ds. środowiska, wydał w roku 1983 dwa rozporządzenia mające zmniejszyć restrykcje w systemie planowania zabudowy terenów wiejskich. Grove-White (1992: 40-42) opisuje, jak pozwoliło to CPRE na przeprowadzenie skutecznej kampanii. Wykorzystując konflikt wśród torysów między niechęcią do wprowadzania regulacji a głębokim umiłowaniem wiejskich okolic, CPRE wspólnie z Ci-vic Trust przekonała 60 torysów, posłów z okręgów południowo--wschodnich, do podpisania się pod zastrzeżeniami wobec rządowych projektów. Potem, dzieląc wspólną platformę z rozmaitymi grupami lokalnych interesów, które były przeciw projektowi rozporządzenia (choć z różnych powodów), CPRE nie pozostawiło rządowi innego wyboru jak tylko wycofać zarówno rozporządzenie