45787 img343

Rzeczownik

1.3.8 Rzeczowniki rodzaju żeńskiego

• Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -a:

pabóra - praca	i- p°i'	1. mn.
Mianownik	pabóta	pabÓTbi
Dopełniacz	pabÓTbi	pabÓT
Celownik	pabÓTe	pabÓTaM
Biernik	pabÓTy	pabÓTbi
Narzędnik	pabÓToń (-010)	pabÓTaMH
Miejscownik	(o) pabóte	(o) pabÓTax
• Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -h z		poprzedzającą spółgłoską (miękką):
AbiHR - melon	I. poj.	1. mn.
Mianownik	AblHfl	AblHM
Dopełniacz	flblHM	AblHb
Celownik	AblHe	AblHflM
Biernik	AblHIO	AblHM
Narzędnik	AbiHeń (-eio)	AblHHMM
Miejscownik	(0) AblHe	(o) AblHflX

•    Końcówki -oto, -eio (-eio) narzędnika liczby pojedynczej są coraz rzadziej używane, głównie w stylu podniosłym, w poezji i w idiomach.

•    Jeśli -a poprzedzają dwie spółgłoski, to pewna liczba rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych na -ha nie jest regularnie miękka w dopełniaczu liczby mnogiej, jak to wynikałoby ze wzorca deklinacji, lecz kończy się twardym -h:

6acHH -    SaceH    baśń    bmuihr    -    BńweH    wiśnia

baujHB -    baiueH    wieża    necHR    -    neceH    piosenka i in.

Znakiem miękkim -b zakończone są następujące formy dopełniacza I. mn.:

SapbiwHH -    SapbiweHb    panna    KyxHH    -    xyxoHb    kuchnia

flepeBHB -    AepeBŚHb    wieś

Niektóre rzeczowniki rodzaju żeńskiego z tej grupy mają w dopełniaczu liczby mnogiej końcówkę -en: 3anaflHH -    3anaAHeii    pułapka

Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -n mają w dopełniaczu liczby mnogiej końcówkę -eii:

arab - ARAeń wujek

Rzeczownik

• Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na samogłoskę + a:

Ctśh - stado	1. poj.	1. mn.
Mianownik	CTŚR	CTŚM
Dopełniacz	CTŚM	CTŚM
Celownik	dae	CTŚRM
Biernik	CTŚK)	CTŚM
Narzędnik	daeM	CTŚflMM
Miejscownik	(o) ctae	(o) CTŚax
• Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na		-Ma mają w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku licz-
by pojedynczej końcówkę -u:
flńHMa - Unia	1. poj.
Mianownik	riMHMH
Dopełniacz	mmu
Celownik	nMHHM
Biernik	nklHUK)
Narzędnik	nMHHeM
Miejscownik	(o) nmm

• W rzeczownikach rodzaju żeńskiego i rzeczownikach rodzaju męskiego zakończonych na -ba zamiast znaku -b- w dopełniaczu liczby mnogiej występują: przy akcentowanym temacie -u-, przy akcentowanej końcówce -e-. W pozostałych formach przypadków pozostawiamy znak miękkości -b-.

rÓCTba - ródbM, rócTuń, rócrbHM gość (kobieta) cyflbń - cy/ibM, cyneń, cyflbHM sędzia

• Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -a z poprzedzającym -u- lub spółgłoską szczelinową:

. Kpkiuia - dach	1. poj.	1. mn.
Mianownik	Kpbiuja	KpblLUM
Dopełniacz	KpbILLIM	KpblLLl
Celownik	Kpbiiue	KpbILLJaM
lllornik	KpbiLiiy	KpblLUM
Narzędnik	KpbimeM	KpbILUaMM
Miejscownik	(o) Kpbiiue	(o) Kpbimax

• Niektóre rzeczowniki zakończone na >k lub iu + a tworzą dopełniacz liczby mnogiej za pomocą końcówki -fM (-eii):

neBLua (leworęczny), nawa (pasza), xaH>Ka (świętoszek), róHowa (młodzieniec) i in.

Według lego samego wzorca odmieniamy:

6axua (pole dyń), bó>k>ku (lejce) (tylko I. mn.), Kanama (strażnica), npauia (proca), CBeua (świeca)

17