50050 Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20095436 bmp

I> M<Quail. 7«w«i krmrmiknwtnM nojoiirj^, WatjRjwa 2tt'~ ISBN ‘•7S-K5-01-ISIS3-M, C by \VN PWN 3007

45 Rozdział 2. Narodziny mediów masowych

pojawienie się idei i roli „autora", jako że dawne manuskrypty zazwyczaj nie były związane z osobą indywidualnego autora.

Następnym krokiem było pojawienie się roli zawodowego autora (już w XVI wieku), na ogól wspieranego przez bogatych mecenasów. Każdy z tych etapów wyznacza pewną fazę narodzin rynku i przekształcania się książki w towar. Mimo że nakłady książek były, jak na dzisiejsze standardy, niewielkie, łączna sprzedaż w dłuższej perspektywie bywała znaczna, l.ucien Febvre i Henri-Jean Martin (1984) szacują, że do roku 1500 opublikowano ponad 15 tysięcy tytułów, w wieku XVI zaś wydrukowano ponad milion egzemplarzy Pisma Świętego w przekładzie Lutra. Handel książkami był więc ożywiony, ze znaczną wymianą pomiędzy krajami posiadającymi rozwinięty przemysł drukarski, zwłaszcza Francją, Anglią, państwami niemieckimi i Wiochami. W gruncie rzeczy wiele podstawowych cech nowoczesnych mediów pojawia się już w działalności wydawniczej XVI wieku, z najwcześniejszą formą publiczności czytelniczej łącznie. Zaczęły się tworzyć zaczątki praw autorskich w formie przywilejów nadawanych drukarzom w odniesieniu do oznaczonych tekstów. Pojawiały się różne formy praktyk monopolistycznych (np. działalność londyńskiej Stationers’ Company’), co było dogodne dla cenzury, lecz także zapewniało pewną ochronę autorom i pomagało utrzymać standardy jakości (zob. Johns 1998).

2.1. KSIĄŻKA JAKO MEDIUM

•    Technologia ruchomej czcionki.

•    Zszywane strony, forma kodeksu.

•    Wiele kopii.

•    Towarowy charakter.

•    Różnorodna (świecka) treść.

•    Indywidualne wykorzystanie.

•    Dążenie do wolności druku.

•    Indywidualne autorstwo.

Dalsza historia książki to dzieje ciągłej ekspansji pod względem objętości i rozpiętości tematycznej, a także walki o wolność druku oraz prawa autorskie. Od wieku XVI niemal wszędzie władze rządowe i kościelne poddawały słowo drukowane daleko idącej cenzurze, nic osiągając oczywiście poziomu skuteczności państwa totalitarnego. Najsławniejsze pochodzące z tego wczesnego okresu wymowne żądanie wolno-

Zapisano zrzut ekra

kliknij, aby wyświetlić

" Wot shipful Company of Stationers and Newspaper Makcrs (znana lepiej pod nazwa skróconą Stationers’ Company) powstała w roku 1403jako gildia drukarzy miasta Londyn. Statutem królewskim z roku 1557 uzyskała monopol w zakresie działalności drukarskiej, obarczono ją rów odpowiedzialnością za wprowadzanie i egzekwowanie regulacji z zakresu prawa autorskiego, l to uprawnienia wykonywała do roku 1709. Stationers’ Company istnieje do dziś, obecnie pełni g nie funkcje reprezentacyjne i edukacyjne. Więcej informacji można znaleźć na stronie internet Stationers’ Company pod adresem www.stationers.org |przy. (łuin.\.