74711 Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20095434 bmp

I> M<Quail. Teoria hmrmrkm.vnM mtuowgn. Wansjwa 2WT ISBN 9?X-XS-01-ISIi3-M, City WN PWN 2007

2.2. Media drukowane - książka i biblioteka 45

podobnych clo łych, które już wcześniej na wielką skalę kopiowano ręcznie. Stopniowo drukowanie prowadzi do zmiany treści - powstają książki bardziej świeckie, praktyczne i przystępne (zwłaszcza w językach narodowych) oraz pamllety i traktaty polityczne i religijne, które odegrały istotną rolę w transformacji średniowiecznego świata. Bardzo wcześnie zaczęto też drukować prawa i obwieszczenia monarchów i władz. W ten właśnie sposób dokonała się rewolucja i narodziło się społeczeństwo, w którym druk odgrywa kluczową rolę (zob. Eisenstein 1978).

Poprzedników książki należy szukać w starożytności, kiedy to pojawiło się wielu autorów o ustalonej renomie, a rozmaite dzieła, zarówno beletrystyczne, jak i inne. kopiowano i rozpowszechniano dla celów lektury własnej lub głośnego odczytywania. Na Zachodzie kultura czytelnicza zanikła wprawdzie w znacznej mierze po upadku Cesarstwa Rzymskiego, aż do czasu gdy ożywiła ją działalność klasztorów, niemniej niektóre klasyczne teksty przechowano ze względów edukacyjnych lub religijnych.

W dobie wczesnego średniowiecza książki nie uważano przede wszystkim za środek komunikacji, lecz raczej za skarbnicę lub magazyn mądrości, zwłaszcza w odniesieniu do pism świętych i tekstów religijnych, które należało zachowywać w niezmienionej formie. Wokół korpusu tekstów religijnych i filozoficznych gromadzono także dzieła naukowe i praktyczne. Jeśli chodzi o formę materialną, książka w owym czasie była tomem pozszywanych luźnych kart w twardej, solidnej oprawie (był to tak zwany „kodeks”), co odpowiadało potrzebie jej bezpiecznego przechowywania oraz głośnej lektury z pulpitu, jak również wymogom związanym z trudnościami podróży i transportu. Książki miały być trwałe i rozpowszechniane w ograniczonych kręgach odbiorców. Nowoczesna książka jest w prostej linii następcą tego wzorca i została stworzona dla podobnego sposobu użycia. Zrzucono alternatywne formy zwoju papierowego lub papirusowego, zwłaszcza po zastąpieniu ręcznego przepisywania prasą drukarską, która wymagała drukowania na płaskich kartach. Zapewniło to tryumf formie średniowiecznej książki rękopiśmiennej, aczkolwiek w zminiaturyzowanej formie.

Kolejnym przejawem ciągłości między pismem a drukiem jest biblioteka, czyli magazyn lub zbiór książek. Zachowała ona przez wieki podobny układ przestrzenny i koncepcję, przynajmniej do nadejścia epoki bibliotek elektronicznych. Również biblioteka stanowi wyraz i potwierdzenie idei książki jako zapisu danych lub trwałego źródła wiedzy podręcznej. Charakter biblioteki nie zmienił się znacząco po wprowadzeniu druku, mimo że druk sprzyjał powstawaniu bibliotek prywatnych. Późniejszy rozwój biblioteki dał jej prawo do roszczenia sobie statusu już nie ty lko medium, ale medium masowego. Niewątpliwie często zorganizowana jest jako środek publicznej informacji i od połowy XIX wieku uważa się ją za ważne narzędzie masowej oświaty.

Zapisano

kliknij, aby

Sukces wykorzystania około połowy XV wieku technologii druku zamiast pisma ręcznego do reprodukcji tekstów to tylko pierwszy krok w procesie kształtowania się „instytucji medialnych”. Drukowanie stało się z wolna nowym rzemiosłem i istotną gałęzią przemysłu (zob. Febu e, Martin 1981). Później drukarze z producentów stali się wydawcami, a obie te funkcje stopniowo oddalały się od siebie. Równie ważne było

^fpicasaB

fj Teoria komunikowan...    <