47067 skanuj0108 (26)

Kliny wklęsłe (PN-90/M-85036) i płaskie (PN-90/M-85034) są stosowane obecnie bardzo rzadko, ponieważ mogą przenosić tylko nieznaczne obciążenia w maszynach wolnobieżnych (m.in. ze względu na złe osiowanie). Częściej spotyka się kliny wpuszczane (PN-73/M-85031), przeważnie w mało precyzyjnych maszynach wolnobieżnych.

W przypadku utrudnionego dostępu do wbijania klina (z przeciwnej strony piasty) stosuje się kliny noskowe (rys. 5.15e); ich kształt umożliwia wyciągnięcie klina za pomocą odpowiedniego wybijaka.

W połączeniach obciążonych dużymi momentami obrotowymi o zmiennych kierunkach (obciążenia wahadłowe) są stosowane kliny styczne — wg PN-90/M-85007. Połączenie składa się z dwóch par klinów rozstawionych pod kątem 120° (rys. 5.15d) lub w wyjątkowych przypadkach — co 180°. Każda para klinów przenosi obciążenie przy innym kierunku ruchu obrotowego wału, co zabezpiecza połączenie przed samoczynnym luzowaniem.

Kliny wzdłużne w zasadzie nie są obliczane wytrzymałościowo. Wymiary klinów dobiera się z norm na podstawie średnicy walu, podobnie jak w połączeniach wpustowych.

Do zasadniczych wad połączeń klinowych wzdłużnych należą: mimośrodowe przesunięcie i skośne ustawienie osadzanej części (zależne od wielkości luzu przy pasowaniu piasty z wałem i długości piasty), nierównomierny rozkład naprężeń, niekorzystny montaż, a także trudności z dopasowaniem klina (przy różnych wymiarach, w ramach tolerancji wykonania, klin może być osadzany za płytko lub za głęboko). Wady te powodują, że kliny wzdłużne są stosowane rzadko, głównie do wałów wolnoobrotowych, w połączeniach obciążonych niewielkim momentem skręcającym oraz przy minimalnych wymaganiach odnośnie współosiowości osadzanych części względem osi wału.

Rys. 5 .16. Połączenia klinowe nastawcze do regulacji luzu: a) w głowicy korbowodu, b) w prowadnicach obrabiarek [12, 14]

109