54783 skanuj0007 (176)

84

4. Przyrodnicze aspekty turystyki zrównoważonej

wych (ta powszechna w strefie międzyzwrotnikowej przybrzeżna formacja roślinna działa niczym bufor, chroniący wnętrze lądu przed intensywnym falowaniem; z punktu widzenia turysty nie może jednak konkurować z piaszczystą plażą, gdyż lasy namorzynowe są błotniste, pełne insektów, brzydko pachną i utrudniają dostęp do otwartego morza; dopiero katastrofa o światowym zasięgu sprawiła, że zaczęto doceniać ich znaczenie).

Ekosystemy morskie również są poddawane bezpośredniej presji turystycznej. Oprócz omówionych już problemów związanych z nieuregulowaną gospodarką ściekową, zaśmiecaniem czy też złym stanem technicznym wodnych środków transportu, istotnym problemem jest zagrożenie przez turystykę elementów stanowiących podstawę jej rozwoju, jakimi są rafy koralowe oraz duża fauna morska.

Zagrożenie dla raf koralowych stanowi zarówno infrastruktura turystyczna rozwijająca się na brzegach, jak i aktywność osób uprawiających nurkowanie. Rozwój bazy hotelowej w pobliżu raf koralowych przyczynia się do wzrostu sedymentacji oraz eutrofizacji, co w konsekwencji jest przyczyną wymierania kolejnych gatunków budujących i zamieszkujących rafę koralową. Zanieczyszczanie rafy dodatkowym osadem jest związane również z samym procesem nurkowania. H. Hasler i J. Ott [2008], badający przekształcenia raf koralowych w rejonie półwyspu Synaj, stwierdzili, że najwięcej osadu odkłada się w strefie brzeżnej rafy koralowej. Autorzy wiążą to zjawisko z umiejętnościami nurków, którzy w początkowej fazie zanurzenia zbyt często dotykają dna i podnoszą zeń chmury piasku. Poważnym zagrożeniem dla koralowców są uszkodzenia mechaniczne. Najliczniej obserwowano je na płytkich i mało oddalonych od brzegu rafach, będących najczęstszym obiektem nurkowań. Na uszkodzenia najbardziej narażone są koralowce o formach gałązkowych. Jak stwierdzają H. Hasler i J. Ott [2008], szczęśliwie te same gatunki charakteryzuje najszybsze tempo wzrostu. Przyczyną uszkodzeń mechanicznych może być również kotwiczenie do rafy statków obsługujących nurkowania. Jak twierdzą S.C. Jameson iin. [2007], wprowadzenie stałych boi do cumowania statków na należących do Egiptu rafach Morza Czerwonego w wielu miejscach przyczyniło się do poprawy stanu koralowców.

Wobec wzrostu zainteresowania turystów obserwacjami ssaków morskich w ich naturalnym środowisku zidentyfikowano wiele zmian zachowania delfinów i wielorybów: zacieśnianie szyku stada, wydawanie sygnałów alarmowych, w końcu próby ucieczki. D. Lusseau i J.E.S. Higham [2004] zauważają, że głównymi przyczynami zaniepokojenia zwierząt jest nadmierna liczba gromadzących się w jednym miejscu łodzi, a przede wszystkim gwałtowne zmiany tempa i kierunku obserwatorów oraz ich mały dystans od zwierząt. Ta ostatnia kwestia może być wyjątkowo trudna do rozwiązania, bo, jak piszą P.S. Valentineim. [2004], możliwość zbliżenia się do Wielorybów w znaczącym stopniu wpływa na satysfakcję klientów korzystających z „morskich safari”.

4.1.4. Góry

W przypadku obszarów o urozmaiconej rzeźbie zagrożeniem dla środowiska są różne formy turystyki aktywnej. „Erozja turystyczna” dotyczy zarówno szlaków pieszych, rowerowych, czy konnych, jak też ścian wspinaczkowych i terenów narciarskich.